Muhasebe Bölümü'nde, "Kayıt/Maliyet Muhasebesi Modülü" menüsünün altında yer alır.
Ana Gruplar üretimin safhaları olup, maliyet safhalarının ayrı ayrı ve sırasıyla hesaplanması gereken bölümler olarak düşünülmesi gerekir.
Örneğin;
Bir firmada Döküm, Karıştırma ve Montaj safhalarının olması halinde, bu safhaların Mamul Ana Grup Kodu Kayıtları bölümünden tanımlanması gerekir.
Mamul Ana Grup Kayıtları ekranı; Maliyet Gider Hesapları-1, Maliyet Gider Hesapları-2, Dağıtım Anahtarları
Maliyet Gider Hesapları-1
| Mamul Ana Grup Kayıtları Ekranı | |
|---|---|
Ana Grup Kodu | Maliyet ana grubuna verilen koddur. Rehber butonu Uygunluk taşıması açısından Muhasebe Hesap Planı ekranında girilen sarf yerleri hesap kodu ile aynı olabilir. |
Ana Grup İsmi | Maliyet ana grup isminin girildiği alandır. Rapor amaçlı kullanılır. |
Referans Kodu | Muhasebe Parametreleri bölümünde Referans Kodu kullanımını işaretleyen kullanıcıların kullandığı alandır. Muhasebe Hesap Planı detayı olmadan sarf merkezleri referans kodları bazında tanımlanmışsa, maliyet ana grup koduna ait referans kodunun girilmesi gerekir. Referans kodu kullanımında da aşağıda açıklamaları bulunan hesap kod maskelemesi kullanılır. Fakat program maliyet hesaplarında, sarf tutarlarını yevmiye fişlerindeki referans kodlarını tarayarak oluşturur. |
| Standart Maliyet | Mamul ana grubu için standart maliyet bilgisinin girildiği alandır. |
İade Hesaplamalarında Geri Dönülecek Ay Sayısı | Mamul ve yarı mamullerin satıştan iade işlemlerinde, maliyet fiyatlarının geçmiş bir aydaki ortalama maliyet fiyatı üzerinden değerlendirilmesi için kullanılacak alandır. Kaç ay geriye dönüleceği “İade Hesaplamalarında Geri Dönülecek Ay Sayısı” alanına girilen rakama göre belirlenir. Örneğin; 11. ayda maliyet oluşturuluyorsa, geri dönülecek ay sayısının 2 olarak belirtilmesi durumunda, iade alınan mamul ve yarı mamullerin maliyetleri, 9 ayda maliyet girişinde oluşan ortalama maliyet fiyatı üzerinden değerlendirilir. |
Yan Ürünün Ortalama Satış Tutarı Mamul Maliyetinden Düşülecek | Yan ürün, üretimin nihai amacı olmayan, üretim aşamalarında yan ürün olarak çıkan ve satışı da yapılan üründür. Kuruluşun üretim safhalarında yan ürün olarak oluşan ürünler olduğunda ve bu yan ürünlerin mamul ürünleri gibi satışı yapıldığında kullanılması gereken seçenektir. Bu saha, maliyet hesaplamalarında yan ürünlerin satış tutarlarının bağlı oldukları yarımamul/mamulün, maliyet toplamlarından düşülmesini sağlar. İşaretlendiği durumda, hesaplanan yarımamul/mamul maliyeti toplam tutarından, yan ürünlerin satış tutarları çıkarılır. Bu tercih ile yarımamul/mamulün maliyet değerleri düşürülmüş olur. Ayrıca bu parametre işaretlendiğinde o yan ürünün maliyeti, ortalama satış fiyatı olarak kabul edilecektir. Örneğin; Buğdaydan irmik üretimi sırasında yan ürün olarak kepek çıkmaktadır. İrmik oluşturma safhasının bir maliyet ana kodu olarak tanımlandığını düşünürsek, parametrenin işaretlenmesi ile birlikte, irmiğin maliyetinden, kepeğin ortalama satış fiyatı olarak kabul edilen maliyeti düşülecektir. |
Muhasebe Hesap Kodlarının Maskelenmesi | 720 ve 730 hesapların maskelenerek, maliyet ana grubu bazında girileceği sahalardır. 720 ve 730 hesapların maskelenerek maliyet ana grubu bazında girilirken dikkat edilecek konu; maskelemelerin tam hesap kodu düzeninde yapılmasıdır. Örneğin; 3-3-4 seviye ve kod uzunluklarında oluşturulan 730 hesaplardan, 6 grubu ile başlayan amortisman giderleri için ana grup kodu tanımlama bölümündeki maskeleme 730-6??-???? şeklinde olmalıdır. Maliyet kalemlerinde girilen bu maskelemeler filitre edilerek yine muavinlere dağıtılacaktır. Referans kodu sistemi ile çalışılsa dahi, bu filitre işlemi yapılacaktır. Gider yerleri olarak 2. sahalar, detaylamaları çok ayrıntılı olan hesap planları için kullanılabilecek yedek sahalardır. Özellikle tek bir muavin kullanan firmalar bu yedek sahaları kesinlikle doldurmayacaklardır. Örneğin; Özellikle işçilik gideri hem 720 ana hesap hem de genel yönetim giderleri (730) bazında sarf nevilerinde dağıtılır. Bu dağılımların, 720 ve 730 ana hesap bazında ayrı ayrı entegre edilmesi gerekecektir. Bu durumda işçilik hesap kodları her iki sahaya da ayrı ayrı girilmelidir. |
Maliyet Gider Hesapları - 2
Maliyet Ana Grup Kayıtlarında standart olarak gelen 5 gider sahası dışında kullanılmak istenilen başka gider kalemleri olacak ise kullanılacak olan saha başlıkları bu bölümden izlenmektedir. Saha başlıkları Parametre Girişi bölümünden tanımlanmaktadır.
Dağıtım Anahtarları
| Mamul Ana Grup Kayıtları Ekranı | Dağıtım Anahtarları |
|---|---|
Hammadde Sarfları Ana Grup Bazında | Çıkış yeri detayı belli olmayan hammadde sarf tutarlarının, doğrudan maliyet ana grubuna çıkış kaydı yapılabilmesine olanak sağlanır. Eğer bu parametre işaretlenmemiş ise hammadde sarf tutarları ya stok koduna ya da ileride anlatılacak olan, Maliyet grup koduna yapılabilir. |
Dağıtım Anahtarları | Hesaplanan sarf tutarlarının maliyet ana grubu bazında dağıtım anahtarlarıdır. Maliyet hesaplamalarında sarf ve maliyet mahsupları oluşturulurken hesaplanan sarf tutarlarının dağıtım çalışmaları üç tip anahtara göre yapılacaktır. Bunlar; Üretim Miktarları Oranı Üretilen miktarlar baz alınarak program tarafından hesaplanacak katsayılara göre sarf tutarları dağıtımlarının yapılabileceği anahtar tipidir. Örnek: 1.safhada YY1 ve YY2’yi üretmekteyiz, üretim miktarları ilgili ayda; YY1 1.000 adet YY2 500 adet işçilik gideri 3.000.000.000 ise dağıtım işlemi şu şekilde gerçekleşecektir; Toplam üretim miktarı = 1.000 + 500 = 1500 Birim İşçilik değeri = 3.000.000.000 / 1.500 = 2.000.000 YY1 için oluşan işçilik tutarı = 1.000 x 2.000.000 = 2.000.000.000 YY2 için oluşan işçilik tutarı = 500 x 2.000.000 = 1.000.000.000 olarak oluşacaktır. Birim Katsayılar Oranı Yukarıda anlatılan üretim miktarları oranı hesaplamasından oluşan değerin, Maliyet grup kodu bölümünde girilmiş olan birim katsayılarla çarpılarak dağıtılması yöntemidir. Örnek: 1.safhada YY1 ve YY2’yi üretmekteyiz, üretim miktarları ilgili ayda; YY1 1.000 adet Birim katsayı 2 YY2 500 adet Birim katsayı 3 işçilik gideri 3.000.000.000 ise dağıtım işlemi şu şekilde gerçekleşecektir; Toplam (üretmik x birim katsayı) = (1.000 x 2) + (500 x 3) = 3.500 Birim işçilik değeri = 3.000.000.000 / 3500 = 857.142,8571 YY1 için oluşan işçilik tutarı = 2.000 x 857.142,8571 = 1.714.285.714 YY2 için oluşan işçilik tutarı = 1.500 x 857.142,8571 = 1.285.714.286 olarak oluşacaktır. |
Hammadde Sarfları Oranı | Bu dağıtım anahtarı ile Maliyet Mamul grubuna ait hammadde sarf tutarları program tarafından ilgili hesaplardan okunup, bunlara varsa yarı mamul sarf tutarları da eklenerek, toplam sarf tutarı her gruba oranlanarak hesaplanmaktadır. |