Risk tanımı için Risk Tanımları Listesi'nde yer alan Ekle seçeneği kullanılır. Açılan pencereden kaydedilen alan bilgileri ve açıklamaları şunlardır:
| Alan | Açıklama |
|---|---|
Kod | Risk tanımı tanımının sistemdeki takip kodudur. Kod alanı bilgi girilmesi zorunlu bir alandır. Kodlama yaparken sayı ve harf birlikte kullanılabilir. Risk tanımları kodlarına göre sıralıdır. Arama, sıralama, seçme, gruplama raporlama vb. İşlemlerde hızlı ve doğru biçimde kullanılmasını sağlayan en temel bilgi kod bilgisidir. Kod alanı bilgi girilmesi zorunlu bir alandır. |
Açıklama | Risk tanım adı ya da açıklayıcı bilgisidir. Açıklama alanı bilgi girilmesi zorunlu bir alan değildir. Farklı risk tanımları için aynı açıklama bilgisi kullanılabilir. Ancak tanımlar açıklamalarına göre de sıralıdır. Arama, sıralama, seçme, gruplama raporlama vb. İşlemler açıklama bilgisinin ilk on karakterine göre de yapılır. |
Özel kod | Risk tanımlarını gruplamak amacıyla kullanılan ikinci bir kodlama alanıdır. Kodlama yaparken sayı ve harf birlikte kullanılabilir. Özel kod, risk tanımlarını kuruma özel bazı kriterlere göre gruplama olanağı sağlar. Özel kod bilgisi raporlarda filtre olarak da kullanılmaktadır. Etkin raporlama için özel kodlar belirlenirken kurumdaki rapor ihtiyaçları göz önüne alınmalıdır. Özel kod tanımları Sistem Ayarları program bölümünde kaydedilir. Ancak kart üzerinde yer alan özel kod alanından da eklenebilir. Özel kod alanına girilen bilgi mutlaka tanımlı bir özel kod olmak zorunda değildir. |
Yetki kodu | Detaylı yetki tanımlaması için kullanılır. Her kullanıcının iş tanımına göre kullanabileceği kayıtlar değişik olacaktır. Bu alan 10 karakter uzunluğundadır. Kod verirken sayı ve harf birlikte kullanılabilir. Yetki kodu tanımları Sistem Ayarları program bölümünde kaydedilir. Ancak kart üzerinde yer alan yetki kodu alanından da eklenebilir. Yetki kodu alanında girilen bilgiye göre kayıt bazında şifreleme yapılır, kayıtlara yalnızca burada verilen yetki koduna sahip kişilerin ulaşması sağlanır. |
Genel Kriterler | Bu bölümde tanımın geçerli olacağı tarihler, hangi cari hesaplara ne koşullarda uygulanacağı kaydedilir. |
Başlangıç ve Bitiş Tarihleri | Risk koşullarının başlangıç ve bitiş tarihleridir. Özellikleri belirlenen tanımın hangi tarihler arasındaki işlemler için uygulanacağını gösterir. Bu alanlar bilgi girilmesi zorunlu alanlardır. |
Organizasyonel Birim | Tanımın hangi organizasyonel birime ait işlemlerde kullanılacağını belirtir. |
Cari Hesap Kodu | Risk koşullarının geçerli olacağı cari hesap ya da hesapların belirlendiği alandır. Tanımlı cari hesaplar listelenerek tek bir cari hesap seçilebileceği gibi yıldız karakteri ve cari hesap kodu karakterleri kullanılarak, risk tanımının istenen cari hesap(lar) için uygulanması sağlanır. |
Cari Hesap Özel Kodu | Risk tanımının uygulanacağı cari hesapların cari hesap özel koduna göre belirlendiği alandır. Cari hesaplar için kayıtlı özel kodlar listelenerek tek bir özel kod seçilebileceği gibi yıldız karakteri ve cari hesap özel kodunda yer alan karakterler kullanılarak, risk tanımının istenen özel koda sahip cari hesap(lar) için uygulanması sağlanır. |
| Cari Hesaba Özel | İlgili risk tanımının bir cari hesaba özel olması durumda işaretlenir. Cari hesap kodu seçilirken cari hesaba özel kutucuğu işaretlenirse, seçili olan cari hesap alanına yıldız karakteri girişi yapılamaz. |
Ticari İşlem Grubu | Risk koşullarının geçerli olacağı ticari işlem gruplarının belirlendiği alandır. Tanımlı ticari işlem grupları listelenerek tek bir tanım seçilebileceği gibi yıldız karakteri ve grup kodu karakterleri kullanılarak, risk tanımının belirtilen gruba uygulanması sağlanır. |
Cari hesap kodu, özel kodu, ticari işlem grubu alanlarında kriter belirleme işlemi şu şekilde yapılır. Yıldız karakteri filtre ile bir grup bilgi seçilmek istendiğinde kullanılır. Yıldız karakteri tüm karakterler anlamına gelir ve başta, ortada veya sonda kullanılabilir. Aşağıda bu karakterlerin kullanımı ile ilgili örnekler yer almaktadır. Yıldız karakteri başta: Filtre değeri *M.001 verilirse, ilk karakterler ne olursa olsun son 4 karakteri M.001 olanlar için geçerli olur. Yıldız karakteri ortada: Filtre değeri TM*01 verilirse, ilk 2 karakteri TM ve son iki karakteri 01 olanlar için geçerli olur. İlk iki karakter ve son iki karakter arasında ne kadar karakter olduğu önemli değildir. Yıldız karakteri sonda: Filtre değeri TM* verilirse, kodu TM ile başlayan tüm kartlar için geçerli olur. Uygulama kriterlerinden herhangi birine değer girilmemiş olması, söz konusu kriterin belirleyici olmadığını belirtir. Örneğin cari hesap kodu girilmemiş olması, bu risk tanımlarının tüm cari hesaplar için geçerli olduğu anlamına gelir. | |
Risk Takip Bilgileri | Cari hesap için risk takibinin ne şekilde ve hangi işlemler için yapılacağı bu bölümde yer alan alanlardan kaydedilir. |
Risk Para Birimi | Risk takibinin yapılacağı para biriminin belirlendiği alandır. Risk takibi; yerel para birimi ve raporlama para birimi üzerinden yapılır. Raporlama para birimi üzerinden risk takibinin yapılması durumunda izlenen tüm toplamlar işlemin ait olduğu fişte belirtilen raporlama para birimi kuru üzerinden hesaplanarak ilgili alanlara aktarılır. Cari hesaba ait işlemleri kaydetmek için kullanılan fiş ve faturalarda raporlama para birimi kuru girilmeden fiş kaydedilmez. |
Risk Kontrolü Türü | Risk takibinin ne şekilde yapılacağının belirlendiği alandır. Risk kontrolleri toplamlar bazında veya işlem risk limiti bazında yapılabilir. Risk Kontrolü Toplamlar bazında yapılacaktır seçildiğinde, risk kontrolü yapılırken cari hesabın risk toplamlarına bakılır. Örneğin, irsaliye için bir işlem girildiğinde risk toplamının, risk limitinin toplamını aşıp aşmadığı kontrol edilir. Risk kontrolü işlemler bazında yapılacaktır seçilirse, kontroller işlem limiti bazında yapılır; her işlem için o işlemin risk limitine bakılır. Örneğin, irsaliye için bir işlem girildiğinde, belirlenen irsaliye risk limitine bakılır. Her iki durumda da risk limitleri aşılıyorsa ticari sistem parametrelerinde ya da cari hesap kartında belirlenen limit aşımı seçime göre kullanıcı uyarılır, işleme devam edilir ya da işlem durdurulur. |
Risk Kontrolü Yapılacak İşlemler | Risk kontrolünün hangi işlemler için yapılacağı risk kontrolü yapılacak işlemler bölümündeki seçeneklerle belirlenir. Risk kontrolü yapılacak işlemler işaretlenir. Bu durumda işaretlenmeyen fiş türleri için risk kontrolü uyarıları yapılmaz. |
Cari Hesaba Özel | Risk tanımının Cari Hesap Kodu alanında seçilecek tek bir Cari Hesap için geçerli olduğunu ifade eder. Cari hesap tanımı yapılırken Diğer Bilgiler sekmesinde bulunan Risk kontrolleri Cari Hesap Bazında Yapılacak olduğunda, risk tanımı sadece seçili Cari Hesap için uygulanır ve Cari Hesaba başka bir risk tanımı uygulanmaz. |
Detaylar
Bu bölümde kapanan risk tutarı, kontrol kriterleri ve kontrolün ne şekilde yapılacağı belirlenir.
Risk Limitleri
Risk limiti, işlemler sonucu cari hesap açığının yükselebileceği en yüksek tutardır. Risk kontrolü ve risk limiti aşımı alanlarında yapılan belirlemelere göre bu alanda verilen işlem limitleri dikkate alınır ve işlemlerde risk uyarısı kontrolü yapılır.
Açık Hesap: Açık Hesap risk limitini belirtilir. Açık hesap riski, cari hesabın sipariş, irsaliye, kendine ve müşteriye ait çek-senet işlemleri dışında oluşan hareketlerinden kaynaklanan risk toplamıdır.
Açık hesap riskine dahil işlemler şunlardır:
- Cari hesap Fişleri (Nakit Tahsilat, Nakit Ödeme, Borç Dekontu, Alacak Dekontu, Virman Fişi, Kur Farkı Fişi, Açılış Fişi, Verilen Vade Farkı Faturası, Alınan Vade Farkı Faturası, Alınan Serbest Meslek Makbuzu, Verilen Serbest Meslek Makbuzu, Kredi Kartı Fişi, Kredi Kartı İade Fişi)
- Banka Fişleri (Gelen Havale/EFT, Gönderilen Havale/EFT)
- Kasa İşlemleri (Cari Hesap Tahsilat, Cari Hesap Ödeme)
- Satınalma Faturaları
- Satış Faturaları
- Çek/Senet Bordroları
Kapanan Risk: Seçilen işlemlerin kapanan risk tutarlarıdır. Cari hesaba ait her işlem için kullanıcı tarafından girilen ve riski azaltan tutarlardır. Bu alanların amacı kullanıcının cari hesap riskine doğrudan müdahale edebilmesini sağlamaktır.
Müşteri Çek/Senetleri: Cari hesaptan alınan çek/senetlerin riski belirtilir.
İrsaliye: Bu alanda irsaliyeler için risk limiti belirtilir.
Sipariş (Sevkedilebilir): Bu alanda ‚ Sevkedilebilir durumundaki siparişler için risk limiti girilir.
| Alan | Açıklama |
|---|---|
Risk Çarpanları | Risk çarpanları, çek/senet işlemlerinde risk alanının ne zaman ve hangi tutarlarda güncelleneceğini gösterir. Risk çarpanları 0 ve +1 arasında bir sayı olarak verilir. Programda çek ve senet risk çarpanı öndeğeri 1 olarak gelir. Risk çarpanının 1 olması ilgili cari hesaba olan güvenilirliğin bir göstergesidir. Risk limiti 1 belirlenmiş olan cari hesaba ait çek/senet girişleri yapıldığında, ilgili cari hesap kartı Bilgiler menüsünde bulunan Risk Toplamları seçeneğinden giriş yapıldığı anda (yani ödeme işlemi yapılmadan) toplamlar kısmının eksildiği görülebilir. Risk çarpanının 0 olması durumunda ise risk toplamındaki düşme ancak ödeme yapıldığı zaman gerçekleşir. Risk toplamının neye göre hesaplanacağı ve risk kontrolünün ne şekilde yapılacağı ise pencerede yer alan diğer alanlarda belirtilir. |
Kontrol Uyarı Tipi | Cari hesap için risk limiti aşımı kontrolünün ne şekilde yapılacağı Kontrol Uyarı Tipi bölümünde kaydedilir. Risk toplamının ne şekilde hesaplanacağı, risk kontrolü yapılacak işlemler ve kontrol şekli öndeğerleri, Sistem Ayarları program bölümünde Parametreler seçeneği altında yer alan Finans Parametreleri ile kaydedilir. Finans Parametreleri seçeneğinde belirlenen kontrol ve yapılış şekli, öndeğer olarak tüm cari hesap kartlarına aktarılır. Ancak, tanımlanan cari hesap için risk limiti kontrolünün yapılacağı işlemler ve kontrol şekli farklı olabilir. Bu durumda, risk kontrolü ve yapılış şekli alanlarında ilgili seçenekler işaretlenir. Risk limiti kontrolü Sipariş, irsaliye ve diğer işlemler için ayrı ayrı yapılabilir ve kontrol şekli 2 seçeneklidir. İşleme devam edilecek seçeneğinde risk limiti kontrolü yapılmaz. İşlem durdurulacak seçeneğinde ise risk limitinin aşılması durumunda işleme ait fiş kaydedilmeyecektir. |
Toplama Dahil Kutucuğu | Risk kontrol türü Toplam bazında seçili olduğunda yapılacak risk kontrolüne hangi kriter satırlarının dahil olup olmadığının belirlendiği alandır. Alan işaretli olduğunda ilgili satıra ait limit, koşul ve çarpan alanlarında tanım yapılır. |