Ana Uygulama
Enf.Muh: Sadece Vergi Usul Kanunun’da öngörüldüğü şekliyle enflasyon muhasebesi yapılacaksa (aynı zamanda SPK uygulaması yoksa) bu seçenek işaretlenmelidir.
IAS29: Sadece SPK uygulamasına gore enflasyon muhasebesi yapılacaksa bu parametre işaretlenmelidir.
Enf.Muh + IAS 29 : Hem VUK’nda öngörüldüğü şekliyle hem de SPK uygulamasına gore enflasyon muhasebesi yapmak isteyen firmalar işaretlemelidir.
Enf.Muh. (VUK) ile IAS 29 (SPK) arasındaki farklar:
Uygulamada en temel farklılık sabit kıymet ve amortisman hesaplarının işleyişindedir. IAS 29 uygulamasında, amortismanlar için kıst uygulanması zaruridir ve sabit kıymetlerin tükenme süreleri farklıdır. Enf.Muh.(VUK)’de ise kıst sadece binek otolarda uygulanmaktadır. Firmalar bu konuda önceden uyguladıkları metotla amortisman ayırmaya devam edebilirler. Bu temel farklılık sadece sabit kıymet ve amortisman hesaplarını değil, maliyet ve gider hesaplarını da etkilemektedir.
Netsis uygulamasında ise en temel farklılık IAS 29 (SPK) uygulamasının ikinci defter (enflasyon defteri) şeklinde yapılması, Enf.Muh.(VUK) uygulamasının ise tamemen TL. kayıtlar ile, enflasyon düzeltmelerinin enflasyon fark hesaplarına işlenmesi suretiyle yapılmasıdır. Yani her iki uygulamanın bulunduğu firmalarda IAS 29 uygulaması ile ilgili düzeltmeler ikinci defterde, VUK uygulaması ile ilgili düzeltmeler ise enflasyon fark hesaplarında takip edilebilecektir.
Toplulaştırılmış Yöntem : Bu seçenekte stok hesapları için toplulaştırılmış yöntem uygulanıp uygulanmayacağı belirlenmelidir.
Enf.Muh : VUK uygulamasına göre toplulaştırılmış yöntem çalıştırılacağı anlamına gelir.
IAS 29 : SPK uygulamasına göre toplulaştırılmış yöntem çalıştırılacağı anlamına gelir.
Enf.Muh + IAS 29 : Her iki uygulamada da toplulaştırılmış yöntemler kullanılacaktır.
Hiçbiri : Toplulaştırılmış yöntem uygulanmayacağı, enflasyona gore düzeltilmiş değerlerin stok ve maliyet hesaplarına ön muhasebeden (stok ve maliyet muhasebesi modüllerinden) geleceği düşünülecektir. Ancak bir önceki parametrede Enf.Muh + IAS29 seçeneği belirlenmiş ise toplulaştırılmış yöntem parametresinde bu seçenek geçerli olamayacaktır. Çünkü, ön muhasebede (stok ve maliyet muhasebesi modüllerinde) her iki uygulama için düzeltilmiş değerler bulunamamaktadır. Bu detayda düzeltilmiş maliyetlerini bulmak isteyen firmalar uygulamalarının birinde detayı diğerinde ise toplulaştırılmış yöntemleri tercih etmek durumundadır. Bu durumda toplulaştırılmış yöntem uygulamak istedikleri uygulamayı Enf.Muh ya da IAS 29 seçeneklerinden birini işaretleyerek belirlemelidirler.
Enflasyon Kar/Zararı Parasal Hesaplardan / Parasal Olmayan Hesaplardan:
Enflasyon muhasebesi çalışma sırasında yukarıdaki örnekte anlatıldığı gibi iki şekilde parasal kar/zarar değerine ulaşılabilir. Örnekte öncelikle parasal olmayan hesapların düzeltme farkları bulunup parasal kar/zarar değerine ulaşılmıştı. Sonra da aynı değerin, parasal hesapların değerlenmesiyle ne şekilde bulunabileceği anlaşılmıştı. Uygulamada, parasal olmayan hesaplardan tercih edilirse, düzeltme sırasında sadece parasal olmayan hesapların düzeltmeleri yapılarak, düzeltmelerden kaynaklanan fark parasal kar/zarar hesabına yazılacaktır. VUK’nda önerilen yöntem budur. Parasal hesaplardan seçeneği ise, ister parasal ister parasal olmayan tüm hesapların düzeltilmesini sağlar. Daha sonra parasal hesaplar nominal değerlerine geri çekilir ve geri çekme sırasında oluşan farklar parasal kar/zarar hesabına yazılır. SPK’da her iki yöntem geçerlidir. Her iki yöntemde de sonuç değişmemektedir. İkinci yöntemde parasal hesaplardaki düzeltmeden kaynaklanan kazanç/kayıplar da izlenebilmektedir. Parametrelerde IAS 29 ya da Enf.Muh + IAS 29 seçenekleri işaretlenmişse Parasal Hesaplardan seçeneği geçerli olabilecek ve bu şekilde çalışma sadece IAS 29 (SPK) uygulamasında yapılacaktır.
Enflasyon Düzeltme Hesabı (698): 5024 sayılı VUK ile getirilmiştir. Parasal olmayan kıymetlerin düzeltilmesi sonucu oluşan farkların kaydedildiği hesaplardır. Enflasyon fark hesapları ile karşılıklı çalışır. Programdaki işlemler sırasında, yapılan her türlü düzeltme işleminde karşılık olarak çalışacak hesap kodudur. Tüm düzeltme işlemleri, bu hesap kodlarına detaylı olarak yazılacaktır. Parasal olmayan aktif kalemlerinin enflasyona göre düzeltilmesi sonucu ortaya çıkan artışlar bu hesabın alacağına, parasal olmayan pasif kalemlerindeki artışlar ise borcuna yazılır. Gelir tablosu kalemlerinin düzeltilmesinden ortaya çıkan farklar da bu hesaba kaydedilir.Bu hesap, alacak ve borç kalanı vermesi durumuna göre, “648- Enflasyon Düzeltmesi Karları” veya “658- Enflasyon Düzeltmesi Zararları” hesabına devredilerek kapatılır. Tüm değerleme işlemlerinde bu hesaplara detaylı kayıt yapılması, kontrollerde, parasal kar/zarar değerinin nereden kaynaklandığının izlenmesi açısından yardımcı olacaktır.
Parasal Kar/Zarar Hesabı : (648- Enflasyon Düzeltmesi Karları/ 658- Enflasyon Düzeltmesi Zararları) Dönem sonlarında, enflasyon düzeltme hesaplarında oluşan net kar/zararın gelir tablosuna taşınacak hesap kodlarıdır. Bu hesapların değerleri, dönem sonlarında Muhasebe / İşlemler / Enflasyon Düzeltmeleri – Parasal Kar/Zarar Virmanı işlemiyle oluşturulabilir.