Fonksiyon artırıcı giderler varlığın normal kullanma ömründeki fonksiyon ve yararını fazlalaştırır. Bu nedenle, gider maliyeti asıl varlığın kalan itfa süresi içinde eşit oranlarda amorti edilir.
Örneğin; 2011'de alınan ve ömrü 5 yıl olan bir varlığa 2013 yılında 1000 TL'lik gider harcaması yapılmış ise amortisman tablosu aşağıdaki gibidir.
Varlığın Fonksiyonunu Arttırıcı Giderler
(Normal Amortisman Yöntemi)
Yıl | Alış değeri | Amortisman Oranı | Amortisman | Birikmiş Amortisman | Net Defter Değeri |
|---|---|---|---|---|---|
2011 | 30.000,00 | 20 | 6.000,00 | 6.000,00 | 24.000,00 |
2012 | 30.000,00 | 20 | 6.000,00 | 12.000,00 | 18.000,00 |
2013 | 30.000,00 | 20 | 6.000,00 | 18.000,00 | 12.000,00 |
1.000,00 | 33,33 | 333,33 | 333,33 | 666,67 | |
2014 | 30.000,00 | 20 | 6.000,00 | 24.000,00 | 6.000,00 |
1.000,00 | 33,33 | 333,34 | 666,67 | 333,33 | |
2015 | 30.000,00 | 20 | 6.000,00 | 30.000,00 | |
1.000,00 | 33,33 | 333,33 | 1.000,00 |
Varlıklara ait maliyet artırıcı bu giderler, Varlık Yönetimi/Varlık Hareketleri/Tahsis Fişleri ile gider olarak bağlanacağı varlıkla ilişkilendirilir.
Tahsis fişinin tarihi ilişkilendirme tarihinin başlangıcı olarak kabul edilir. Bir varlığa birden fazla ömür uzatıcı ve fonksiyon artırıcı varlık tahsis edilebilir ancak gider olarak kabul edilen varlık, sadece bir varlığa tahsis edilebilir.
Başka bir kayıtla ilişkilendirilmek isteniyorsa Kullanımı Sonlandırma fişi kullanılarak varlıkla olan ilişkisi koparılmalıdır.
Gider olarak takip edilecek sabit kıymetlerin amortisman hesaplamaları tahsis edildiği varlık üzerinden yapılır. Bu nedenle Gider Varlık Kart'larının amortisman tabloları üzerinde 'Hesapla' seçeneği bulunmaz ancak tahsis edildiği varlığa amortisman hesabı yapıldığında amortisman tablosu üzerinden görüntülenir. Gider kayıtları için hesaplanan amortisman değerleri, tahsis edildiği varlık üzerinden muhasebeleşir.
Kullanım Sonlandırma ya da İşletmeden Çıkarma fişi kesilen varlıkların diğer bir varlıkla "Ömür Uzatıcı" veya "Fonksiyon Artırıcı" ilişkisi varsa, bu ilişki koparılır. İlişkinin koparıldığı tarihten itibaren, bağlı varlığın kendi kartı üzerinden amortisman hesapları yapılmaya başlanabilir. Eğer ilişkinin koparıldığı tarihten sonraya denk gelen bir amortisman hesabı önceden yapılmış ise önceki aylara ait hesaplara müdahale edilmeden silinir.
Daha önceden amortismanı hesaplanmış bir aydan itibaren başlamak üzere bir gider ilişkisi kurulursa ve ilişkinin başladığı ayın ana varlık amortismanı muhasebeleştirilmemişse:
- Hesaplamalarda ilgili aydan itibaren giderin amortismanı da dahil edilmek üzere tekrar hesaplanır.
- Örneğin; gider ilişkisi Nisan 2011'de başlatılsın. Nisan 2011 ana varlık amortismanı da hesaplanmış olsun. Hesapla seçeneği ile Nisan ayı tekrar hesaplandığında giderin amortisman satırı eklenir.
Daha önceden amortismanı hesaplanmış bir aydan itibaren başlamak üzere bir gider ilişkisi kurulursa ve ilişkinin başladığı ayın ana varlık amortismanı muhasebeleştirilmişse:
- Hesaplamalarda ilgili tekrar hesaplanmak istendiğinde "Daha önce yapılmış hesaplamalardan bir kısmı muhasebeleşmiştir." uyarısı verilir.
- İlgili aydan bir sonraki dönem itibariyle yapılan hesaplamalarda giderin amortismanı da hesaplanır ancak ilişkili ay hesaplarına dahil edilmez.
- Örneğin; gider ilişkisi Nisan 2011'de başlatılsın. Nisan 2011 ana varlık amortismanı da hesaplanmış olsun. Hesapla seçeneği ile Mayıs ayı hesaplandığında giderin amortisman satırı Mayıs ayına eklenir, Nisan ayına eklenmez.