Enflasyon muhasebesi uygulanıyor ise mali tablolar da enflasyon düzeltmesine tabidir. Bu sebeple bilanço tablosu da enflasyon muhasebesine uygun olarak hazırlanmalıdır.
Satın alma gücü ile ulusal para değerindeki değişmeler arasındaki ilişki göz önünde bulundurulduğunda, mali tablolarda yer alan kıymetler iki gruba ayrılır:
- Parasal Kıymetler: Ulusal para değerindeki değişmeler karşısında nominal değerleri aynı kalan ancak satın alma güçleri fiyat hareketlerine göre ters yönde değişen kıymetler.
- Parasal Olmayan Kıymetler: Ulusal para değerindeki değişmelere rağmen satın alma güçleri değişmeyen kıymetler.
Bu durum bilanço açısından aşağıdaki gibi şematize edilebilir.
Aktif | BİLANÇO | Pasif | |
Parasal Varlıklar | Parasal Kaynaklar | ||
Parasal Olmayan Varlıklar | Parasal Olmayan Kaynaklar |
Parasal kıymetler (parasal varlıklar ve parasal kaynaklar) enflasyon düzeltmesine tabi tutulmaz. Zira bilançoda görünen parasal kıymete ait değer, bilanço tarihi itibarıyla o kıymetin satın alma gücünü de göstermektedir.
Ancak bilançoda görünen parasal olmayan kıymetlere ait değerler, bilanço tarihi itibarıyla bu kıymetlerin satın alma gücünü gösteren değerler olmadığından, bilançonun enflasyonun etkilerinden arındırılmasını teminen parasal olmayan kıymetler (parasal olmayan varlıklar ve parasal olmayan kaynaklar) enflasyon düzeltmesine tabi tutulur.
j-Platform'da bilanço Tablosu "Düzeltilmiş Değerler Basılsın: Evet" seçimi ile alındığında bilonça kalemlerinin düzeltilmiş değerleri hesaplanarak tabloda gösterilir. Düzeltme işlemi için gerekli endeksler mali dönem filtrelerindeki "Bitiş Tarihi" dönemine ait endeks kullanılarak hesaplanır. Bitiş tarihleri=Düzeltme Tarihi
"Düzeltilmiş Değerler Basılsın: Evet" seçimi ile bilanço tablosu alındığında;
- Parasal Olan Hesaplar: Parasal varlıklar ve parasal kaynaklar enflasyon düzeltmesine tabi tutulmayacağından düzeltme katsayıları "1" olarak işleme dahil edilir.
- Parasal Olmayan Hesaplar: İlgili hareketler düzeltme katsayısı ile çarpılarak hesabın düzeltilmiş bakiyesi bulunur.
- Düzeltme Katsayısı = Düzeltme Tarihi Endeksi / Hareket Endeksi (Mali Tablonun Ait Olduğu Aya İlişkin Fiyat Endeksi/Düzeltmeye Esas Alınan Tarihi İçeren Aya İlişkin Fiyat Endeksi)
- Düzeltilmiş Tutar = Hareket Tutarı * Düzeltme Katsayısı
2023 yılı Yİ-ÜFE endeks değerleri ve 2023 yılı içinde hesaplarda oluşan hareketler aşağıdaki gibidir.
Endeks | Ocak | Şubat | Mart | Nisan | Mayıs | Haziran | Temmuz | Ağustos | Eylül | Ekim | Kasım | Aralık |
2023 | 2100 | 2150 | 2200 | 2250 | 2400 | 2500 | 2600 | 2650 | 2700 | 2725 | 2750 | 2800 |
Örnek 1:
- 100 → Hesap Tipi: Parasal
153 → Hesap Tipi: Parasal Olmayan (Borç) hesaplarına ait 2023 yılı hareketleri aşağıdaki gibi olsun.
100: Kasa Hesabı
Düzeltme Öncesi
Düzeltme Sonrası
Tarih
Borç
Alacak
Düzeltilmiş Tutar
01.01.2023
13.000
-
13.000 * 1 = 13.000 (B)
04.02.2023
7.000
-
7.000 * 1 = 7.000 (B)
18.05.2023
-
6.500
6.500 * 1 = 6.500 (A)
21.08.2023
8.000
-
8.000 * 1 = 8.000 (B)
31.12.2023 Bilanço
21.500 (B)
21.500 (B)
153: Ticari Mallar
Düzeltme Öncesi
Düzeltme Sonrası
Tarih
Borç
Alacak
Hareket Endeksi
Düzeltme Tarihi Endeksi
Düzeltme Katsayısı
Düzeltilmiş Tutar
17.02.2023
5.000
-
2150
2800
2800/2150 = 1,30
5.000*1,30 = 6.500
24.03.2023
10.000
-
2200
2800
2800/2200 = 1,27
10.000*1,27 = 12.700
12.04.2023
-
8.000
2168,48
2800
2800/2168,48 = 1,29
8.000*1,29 = 10.320
19.05.2023
17.000
-
2400
2800
2800/2400 = 1,17
17.000*1,17 = 19.890
21.06.2023
3.000
-
2500
2800
2800/2500 = 1,12
3.000*1,12 = 3.360
29.06.2023
-
12.000
2.279,14
2800
2800/2.279,14 = 1,23
12.000*1,23 = 14.760
31.12.2023 Bilanço
15.000 (B)
17.370 (B)
*** 2023 yılı bilançosu enflasyon muhasebesine göre düzeltildikten sonra 2024 yılı bilançosunda 2023 yılı düzeltilmiş tutarları endekslenerek düzeltme tutarları hesaplanır.2023
2024
Endeks
2800
3500
Hesap
2023 Tarihi Değer
Düzeltme Katsayısı
2024 Düzeltilmiş Değer
153
17.370 (B)
3500/2800 = 1,25
17.500*1,25 = 21.875 (B)
100
21.500 (B)
3500/2800 = 1,25
21.500*1,25 = 26.875 (B)