Page History

Enflasyon Muhasebesi ile ilgili ayrıntılı bilgiye bu dokümandan ulaşılabilir.

5024 sayılı Vergi Usul Kanunu ile, Enflasyon Muhasebesine uygun olarak, kazançlarını bilanço esaslarına göre tespit eden gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin uygulamakla yükümlü olduğu standartlar belirlenmişdirbelirlendi. Bu standartların amacı, Yüksek Enflasyonlu enflasyonlu ekonomilerde sunulan finansal bilgilerin anlamlı olmasını sağlamaktır.

Logo Netsis yazılım programı, yazılımlarında bu amaca yönelik ve belirlenen standartlara uygun çalışmaları tamamlamıştırtamamladı. Aşağıda bu

Bu çalışmalar ile ilgili detay bilgileri bulabilirsinizdetaylı bilgiler aşağıda yer alır.

Uluslar arası Uluslararası Muhasebe Standartları (IAS)

Uluslararası Muhasebe Standartları (International Accounting Standarts) Komitesi, “Kamuoyuna açıklanan denetlenmiş mali tablolarda uygulanması gereken muhasebe standartlarını belirlemek ve dünya çapında benimsenmelerini sağlamak” amacıyla 1973 yılında kurulmuşturkuruldu. Mart / 2001’de yeniden yapılandırılarak "Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu" haline gelmiş geldi ve daha önce çıkarılan tüm "Uluslararası Muhasebe Standartlarını" ve ilgili yorumları onaylamıştıronayladı. Avrupa Birliği tüm üye ülkelerde bu standartlara en geç 2005 yılında geçilmesini öngörmüştüröngördü. Ülkemizde de AB’ne geçiş sürecinde bu standartlara geçilmesi zorunlu hale gelmiştirgeldi.

Uluslararası Muhasabe Standartlarının (IAS) 29. maddesi "Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama" kapsamını içerir. Enflasyon Muhasebesinin amacı; Yüksek enflasyonlu ekonomilerde faaliyet gösteren işletmelerin mali tablolarının raporlanması ile ilgili standartların belirlenerek sunulan finansal bilgilerin anlamlı olmasının sağlanmasıdırolmasını sağlamaktır.

Uluslararası Muhasebe Standartları, yüksek enflasyon göstergelerini; üç yıllık kümülatif enflasyonun %100 ve üzerinde olması, ülke nüfusunun tasarruflarını parasal olmayan kalemlere ya da güçlü para birimlerine yatırması, parasal kalemlerin yerel para birimi yerine güçlü bir para birimi ile ifade edilmesi, vadeli alım satımlarda kısa vadeli bile olsa şartların paranın satın alma gücündeki düşüşleri karşılayacak şekilde belirlenmesi, faiz oranlarının, ücret ve fiyatların bir fiyat endeksine bağlı olması şeklinde tanımlar.

Neden Enflasyon Muhasebesi

Yüksek enflasyon dönemlerinde işletmeler, paranın satın alma gücündeki düşüş nedeniyle ellerinde bulundurdukları parasal varlıklardan kayıp, parasal yükümlülüklerinden ise kazanç elde ederler. Parasal varlıklar, ; nakit, kısa vadeli borç/alacaklar, uzun vadeli borç/alacaklar vbalacaklardır.dir.

Bunun yanında yanı sıra; ellerinde bulundurdukları parasal olmayan , stok, sabit kıymet gibi kalemler ise enflasyonist koşullar altında değer kazanabilir. Enflasyon muhasebesi Muhasebesi işlemleri, ; ülkenin para birimi üzerinden yapılmış yapılan kayıtların enflasyona göre düzeltilmesini, mali tabloların bu düzeltilmiş da düzeltilen değerler ile ifade edilmesini ve gerçek kar/zarara ulaşılmasını sağlar.

Yüksek enflasyonun mali tablolar üzerinde etkileri:

-       Sabit kıymet, stok, özsermaye öz sermaye gibi kalemler kalemlerin gerçek değerinde gösterilememektedir.gösterilmemesi,

-       Karşılaştırmalı analiz yapılamamaktadır.yapılmaması,

-       Enflasyonist kazançların vergisi ödenebilmekte vergisinin ödenmesi ve hatta bu kazançlar kazançların dağıtıma konu edilebilmektediredilmesi.

Kanunlar

28 Kasım 2001 tarihli resmi gazetede, sermaye piyasası araçlarını halka

...

arz etmiş veya

...

arz etmiş sayılan anonim ortaklıklar, aracı kurumlar ve yatırım ortaklıkları ile bunların bağlı ortaklıkları ve iştirakleri için 2002 yılında uygulanmak üzere, yüksek

...

enflasyon dönemlerinde mali tabloların düzeltilmesine ilişkin usul ve esaslar hakkında tebliğ

...

yayınlandı. Ancak, uygulama 2003 yılında başlatılmak üzere 

...

ertelendi. 30 Aralık 2003 tarihli resmi gazetede ise kazançlarını bilanço esasına göre tespit eden tüm gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, enflasyonist koşullarda enflasyon düzeltmesi yapmasını zorunlu kılan 5024 sayılı kanun

...

yayınlandı.

5024 sayılı kanun, Sermaye Piyasası Kurulu’nun Kurulunun ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun Kurumunun yüksek enflasyon döneminde malî mali tabloların düzeltilmesine ilişkin düzenlemelerine göre hazırlanmış olan hazırlanan 31 Aralık 2003 tarihli bilançoyu (amortisman uygulaması konusunda vergi mevzuatı hükümlerine uyulduğu sürece) kabul eder. Yukarıda anılan yer alan düzenlemeler arasında çeşitli farklılıklar mevcuttur. Bu dökümanda uygulamaların farklı yönlerine de değinilecektir. Döküman

...

...

...

...

Enflasyon Düzeltmesi Yapılması için Gerekli Şartlar

• Son üç hesap dönemi enflasyon katsayısı katsayı toplamının %100’ü aşması.

• İçinde bulunulan hesap döneminde enflasyon katsayısının %10’u aşması.

Bakanlar KuruluKurulunun, % 100 oranını % 35’e kadar indirmeye veya tekrar kanuni seviyesine kadar yükseltmeye, % 10 oranını ise % 25’e kadar çıkarmaya veya tekrar kanuni seviyesine kadar indirmeye yetkilidiryetkisi vardır.

Uygulamanın yapılıp yapılmayacağı dönemsel olarak "Maliye Bakanlığı" tarafından açıklanacaktıraçıklanır.

Tanımlar

...

Fiyat Endeksi: Devlet İstatistik Enstitüsü tarafından Türkiye için hesaplanan Toptan Eşya Fiyatları Genel

...

Endeksidir.

...

Düzeltme katsayısı: Düzeltme yapılan aya ilişkin fiyat endeksinin, düzeltmeye esas alınan tarihi içeren aya ait fiyat endeksine bölünmesiyle elde edilen

...

katsayıdır.

...

Parasal kalemler: Paranın değerindeki değişmeler karşısında nominal değerlerini aynen koruyan ancak satın alma güçleri değişen kalemlerdir.

...

Parasal olmayan kalemler: Parasal kalemler dışında

...

kalan kalemlerdir.

Düzeltme: Düzeltme katsayısı kullanılarak mali tablonun ait olduğu tarihteki satın alma gücü gücüdür.

Bilanço

...

Üzerinde Parasal ve Parasal Olmayan Kalemler

PARASAL AKTİFLER                              AKTİFLER                       PARASAL PASİFLER

Hazır Değerler                                  Finansal Borçlar

Menkul Kıymetler                    Ticari Kıymetler                             Ticari Borçlar

Kısa Vadeli Ticari Alacaklar       Diğer Alacaklar               Diğer Kısa Vadeli Borçlar

Diğer Kısa Vadeli Alacaklar        Alınan Alacaklar               Alınan Sipariş Avansları (*)

Diğer Dönen Varlıklar (*)                                     Borç ve Gider Karşılıkları

Uzun Vadeli Ticari Alacaklar      Uzun Alacaklar             Uzun Vadeli Finansal Borçlar

Diğer Uzun Vadeli Alacaklar      Uzun Alacaklar             Uzun Vadeli Ticari Borçlar

Diğer Duran Varlıklar (*)          Diğer                    Diğer Uzun Vadeli Borçlar

                                                     Uzun                                                          Uzun Vadeli Borç ve Gider Karşılıkları

PARASAL OLMAYAN AKTİFLER                PARASAL OLMAYAN PASİFLER

Stoklar                                           Alınan Stoklar                                                         Alınan Sipariş Avansları (*)

Diğer Dönen Varlıklar (*)                   Özsermaye                             Özsermaye

Diğer Duran Varlıklar (*)                    -                               Sermaye

Finansal Duran Varlıklar                     - Varlıklar                              Emisyon Primi

Maddi Duran Varlıklar                        - YedeklerVarlıklar                                 Yedekler

Maddi Olmayan Duran Varlıklar           - Geçmiş Varlıklar                 Geçmiş Yıl Kar/Zararları

(*) Muavin detaylarında belirlenir.

...

Enflasyon Düzeltmesi Örnekleri

ÖRNEK – 1

1.1.2003’de kurulmuş 2003 yılında kurulan X firmasının açılış bilançosu aşağıdaki gibidir.;

AKTİF                                           PASİF                        

KASA         800                   BORÇLAR          1,100

STOK       1,200                     SERMAYE         900  

              2,000                                         2,000

Aynı AKTİF                              PASİF                        

KASA       800                   BORÇLAR        1.100

STOK       1.200                SERMAYE         900  

                2.000                                        2.000

Bu firmanın 31.12.2003 kapanış bilançosunun da aynı olduğunu düşünelim, bu olduğu varsayıldığında ve yıl içinde enflasyon oranı %50 gerçekleşmiştir. Buna göre % 50 olarak gerçekleştiğinde, 31.12.2003 kapanış bilançosunun düzeltilmiş şekli aşağıdaki gibi olacaktır.

AKTİF                                                       PASİF                                                

KASA         800                                BORÇLAR      1,hali aşağıdaki gibidir;

AKTİF                                           PASİF                                                

KASA                             800          BORÇLAR                         1.100

STOK       1,.200 * 1.5 = 1,.800  SERMAYE             SERMAYE      900 * 1.5 = 1,.350 

                                                     P. KAR   150                     

              2,600                                                  2,600

                                                      PARASAL KAR                  150                     

                                     2.600                                                2.600

Bilanço aktif/pasif denkliğinden hareketle, parasal olmayan kalemler üzerinde yapılan düzeltmeler sonucunda sonucu oluşan düzeltilmiş değerler bilançoya yerleştirildiğinde, 150 TL . lik tutarında parasal kar meydana gelmektedirgelir.

Bu örnekteki Yukarıdaki örnekte parasal kar, bilanço denkliği dışında şu aşağıdaki yöntemlerle de elde edilebilir;

Parasal hesaplar:                            = Parasal Hesaplar                  Dönem Sonu – Dönem Başı                          

Kasa değer kaybı                         = Değer Kaybı                  (800 * 1.5) - 800            800        = <400>

Borçların değer kazancı       = Değer Kazancı         (1,100 * 1.5) - 1,100                .100 =   550

Parasal Kar                                                                       =Kar    150                          150

Parasal Olmayan Hesaplar           = Hesaplar        Dönem Sonu – Dönem Başı                          

Stoklar değer kazancı                   = Değer Kazancı                  (1,200 * 1.5) – 1,200                200 =   600

Sermaye değer kaybı          = Değer Kaybı                   (900 * 1.5) – 900           900      = <450>      

Parasal Kar                                                                                 =  Kar                                    150

Net Parasal Pozisyon Tablosu;

A) Dönem başı parasal pozisyon                                            =      pozisyon                                                    0

B) Dönem içinde artış yaratan işlemler (Sermaye)          =  1,                         1.350

C) Dönem içinde azalış yaratan işlemler (Stoklar)           = <1,                       <1.800>

D) Dönem sonu olması gereken parasal pozisyon (A+B+C)        =   <450>       <450>

E) Dönem sonu parasal pozisyon                                           =   pozisyon                                                <300>

F) Net Parasal Pozisyon Kar/Zararı  (D-E)                               =                                       <150>

ÖRNEK - ÖRNEK  2

Yeni kurulan bir firmanın 3 aylık dönemde yaptığı işlemler şöyledir.işlemlerin aşağıdaki şekilde olduğu varsayıldığında;

1. ay kasasına 500 TL . sermaye karşılığı koymuştur. koyup, 2. ay 100 TL .lik tutarında bir mal almış ve alıp aynı ay içinde 300 TL .sına tutarına satmıştır. 3. ayda herhangi bir işlem olmamıştıryoktur.

Muhasebe fişleri aşağıdaki gibidir.

Not: Mavi renkteki renk ile belirtilen hareketler, satılan malın maliyeti mahsubudurmahsup fişleridir.  2.ay sonunda; stoklardan çıkış, satılan malın maliyetine giriş yapılmıştır. Diğer hareketler ise firmanın işlemleridir.

Dönemin bilançosu:

Dönemin gelir tablosu:

Enflasyon katsayıları: İlk ayda, yapılan işlemler için herhangi bir düzeltme yapılmayacaktıryapılmaz. Ancak Fakat,bu örnekte firma firmanın yeni kurulmasından dolayı ilk ayda yeni kurulmuş olup açılış kaydı bulunmamaktadır. Açılış kayıtları olsaydı bunlar kaydı bulunsaydı, düzeltilecekti. 2. ve 3. aylarda enflasyon oranlarının %10 olduğunu varsayalım. Yani varsayıldığında, 2. ve 3. aylar için düzeltme katsayıları 1.1’dir.

Hesapların dönem sonu değerleri şöyledir;

Dönem sonu düzeltilmiş bilanço;

Bilançoda gerçek karkarın/zarar’ın zararın 95 TL . olduğu görülmektedir. Gelir tablosuna bakılacak olursa;

Görüldüğü gibi , sadece dönem sonu düzeltilmiş düzeltilen değerler yerleştirilmiş olan , yerleştirilen bilanço ve gelir tablosundan gerçek kar/zarar değerine ulaşılabilmektedirulaşılır. Gerçek kar/zarar’a ulaşmadazarara ulaşırken, gelir tablosunda görülen parasal kar/zarar adında bir kalem ortaya çıkmıştırçıkar. Parasal kar/zarar, enflasyon düzeltmeleri sırasında meydana gelen değişmelerden doğmuştur doğar ve örnekte örnek bilanço ve gelir tablosundaki eşitlik ilkesi sonucunda hesaplanmıştırsonucu hesaplanır. Ancak, parasal kar/zarar değerini değeri aşağıdaki şekillerde de bulabilirdikbulunabilir.

Parasal olmayan hesapların düzeltmesi sonucu parasal kar/zarar hesaplaması;:

Parasal hesaplardaki kazanç/kayıplardan oluşan parasal kar/zarar hesaplaması;:

(Örneğimizdeki Örnekteki tek parasal hesap olan kasa hesabını hesabı, düzeltmeye tabi tutarsak)tutulduğunda,

Görüldüğü gibi, parasal hesap dönem sonunda , nominal değeri değer olarak kalır. Düzeltmeye tabi tutulduğunda oluşan değerle, dönem sonu değeri arasındaki fark yine parasal kar/zarar değerini verir.

Net Parasal Pozisyon Tablosu;

A) Dönem başı parasal pozisyon pozisyon                                                      =      0

B) Dönem içinde artış yaratan işlemler (Sermaye+Satışlar)               =    935

C) Dönem içinde azalış yaratan işlemler (Stoklar)                         =   <110>

D) Dönem sonu olması gereken parasal pozisyon (A+B+C)      =    825

E) Dönem sonu parasal pozisyon pozisyon                                                     =    700

F) Net Parasal Pozisyon Kar/Zararı  (D-E)                                      =    125

"Net Parasal Pozisyon" tablosunun hazırlanmasına ilişkin esasları esaslar ve her maddede yer alması gereken kalemlerin detayını kalem detayları SPK tebliğinde bulabilirsinizyer alır.

Logo Netsis Enflasyon Muhasebesi Çalışma Prensibi

"Logo Netsis Enflasyon Muhasebesinde Muhasebesi" çalışma prensibi, yukarıdaki örnekte anlatılana örneğe çok benzer. Düzeltme işlemleri aylık olarak yapılır. Aşağıda sırasıyla Netsis programlarında enflasyon muhasebesi mantığı anlatılacaktır.