Ayrıştırılmış Maliyetler
Ayrıştırılmış maliyet bir çeşit üretim emri maliyet hesaplama yöntemidir. Üretim emirlerinde malzeme maliyetlerinin ve genel gider maliyetlerinin ayrılarak takip edilebilmesi sağlanır. Hesaplama yapılırken malzeme maliyetini üretim emri maliyetini oluşturan diğer unsurlardan ayrıştırır. (işçilik, genel giderler vb.)
Böylece malzeme envanter değerinin ne kadarının malzeme maliyeti ne kadarının genel gider ve diğer maliyetlerden oluştuğu takip edilir. Hesaplama yapılırken, genel gider, işçilik ve iş istasyonu maliyetleri bir alt seviyeden gelen üretim emrinin genel gider, işçilik ve iş istasyonu maliyetlerinin üzerine eklenir. Ayrıştırılmış maliyetler yerel para birimi ve raporlama dövizi üzerinden izlenir.
Ayrıştırılmış maliyet hesaplamasının yapılabilmesi için, öncelikle toplu gerçekleşen üretim emri maliyeti hesaplatılmalı, ardından toplu ayrıştırılmış üretim emri maliyeti hesaplatılmalıdır. Üretim emri F9 menüde de Ayrıştırılmış Maliyet Hesaplama seçeneği bulunmaktadır. Hesaplanan ayrıştırılmış değerler, üretim emri/iş emri üzerine eklenmiş olan "ayrıştırılmış maliyetler" sekmesinden görülebilir.
Malzeme Yönetimi Parametreleri'nde yer alan Stok Maliyet Türü'nden bağımsız olarak Ayrıştırılmış maliyet FIFO maliyet yöntemine göre hesaplanır.
Aşağıda hammadde, girdi yarı mamul ve mamulden oluşan örnek bir üretim süreci paylaşılmıştır.
- Yarı mamul ve mamul operasyon kartlarında işlem miktarı 1 ve işlem süresi 1 dakika tanımlı.
- Mamul MM ürün reçete ağacı:
- Yarı mamul YM1 reçete tanımı:
- Yarı mamul YM2 reçete tanımı:
- Yarı mamul YM3 reçete tanımı:
- Mamul MM reçete tanımı:
- Malzeme hareketleri:
Devir | Alım İrsaliyesi | |||
Malzeme | Miktar | Birim fiyat | Miktar | Birim fiyat |
HM1 | 5 | 4 | 5 | 10 |
HM11 | 5 | 5 | 5 | 15 |
HM2 | 5 | 6 | 5 | 20 |
HM22 | 5 | 7 | 5 | 25 |
HM3 | 5 | 8 | 5 | 30 |
HM33 | 5 | 9 | 5 | 35 |
HM4 | 5 | 10 | 5 | 40 |
HM44 | 5 | 11 | 5 | 45 |
- İş istasyonu maliyetleri :
İş İstasyonu Açıklaması: | Maliyeti: |
YM1 | 1200,00 TL/saat |
YM2 | 1800,00 TL/saat |
YM3 | 3000,00 TL/saat |
MM | 3300,00 TL/saat |
- Çalışan maliyetleri:
Çalışan Açıklaması: | Maliyeti: |
ÇALIŞAN-1 (YM1) | 210,00 TL/saat |
ÇALIŞAN-2 (YM2) | 270,00 TL/saat |
ÇALIŞAN-3 (YM3) | 300,00 TL/saat |
ÇALIŞAN-4 (MM) | 330,00 TL/saat |
- Maliyet Muhasebesi Genel Gider maliyetleri:
Maliyet Yeri | Kapasite Birimi | Tanımlı Olduğu İş İstasyonu(Malzeme) | Genel Gider Tutarı |
MY1 | Miktar | YM1 | 9000,00 |
MY2 | Miktar | YM2 | 12000,00 |
MY3 | Miktar | YM3 | 15000,00 |
MY4 | Miktar | MM | 18000,00 |
- Malzeme Yönetimi Parametrelerinde stok maliyet yöntemi : Eldekilerin ortalaması seçili.
- Mamul için 3 birim üretim emri eklenerek F9 ardışık malzeme temini yapıldı. YM3, YM2 ve YM1 için üretim emirleri oluştu. Üretim emirleri için durum bilgisi tamamlandı yapılarak gerçekleşen miktar girişleri yapıldı.
- Fiili genel gider yükleme, toplu gerçekleşen genel gider hareketi oluşturma, toplu gerçekleşen üretim emri maliyeti hesaplama ardından toplu ayrıştırılmış üretim emri maliyeti hesaplatıldı.
Hesaplanan gerçekleşen ve ayrıştırılmış maliyetler her üretim emri için aşağıda paylaşılmıştır.
YM1 için gerçekleşen maliyetler ve ayrıştırılmış maliyetler: 
YM2 için gerçekleşen maliyetler ve ayrıştırılmış maliyetler:
YM3 için gerçekleşen maliyetler ve ayrıştırılmış maliyetler:
MM için gerçekleşen maliyetler ve ayrıştırılmış maliyetler:
- Ürün reçete tanımında yarı mamul, girdi olarak değil sanal yarı mamul olarak seçildiğinde ayrıştırılmış maliyet hesaplanarak izlenebilir. Ayrıştırılmış maliyetler, üretim emri ve üretim emrine bağlı iş emirlerinde Ayrıştırılmış Maliyetler sekmesinde izlenebilir.
Ayrıştırılmış Maliyetlerin Raporlanması
Üretim Kontrol\Maliyet Raporları altına "Ayrıştırılmış Üretim Emri Maliyeti Raporu" ve "Üretim Emri Ayrıştırılmış Maliyet Karşılaştırma Raporu" eklenmiştir.
- Ayrıştırılmış Üretim Maliyeti Raporu:
- Üretim Emri Ayrıştırılmış Maliyet Karşılaştırma Raporu
- Bu kapsamda Üretim Maliyet Analizi Raporu da incelenebilir. Rapor filtrelerinde yer alan Maliyet Tipi filtresi Ayrıştırılmış maliyet seçilmelidir.
