Genel Bölümü'nde, "Kayıt/Sene Sonu Devir" menüsünün altında yer alır. Cari Devir işlemi, Enterprise ürününü kullanan ve birden fazla işletme tanımlanan firmalarda işletmelerin merkezinde, Standard ve Entegre ürünleri ile Enterprise ürününde işletme tanımlanmayan firmalarda ise merkezde çalıştırılması gerekir. Cari hareketlerin her çeşit devri, şube bazında ayrı ayrı otomatik olarak oluşturulur. Cari hesapların devir işleminin yapılmasını sağlayan bölümdür. Bu işlemden önce, cari hesap sabit bilgilerinin yeni sene şirketine aktarılma işleminin "Yeni Yıl Kopyalama" bölümünden önceden yapılması gerekir. "Yeni Yıl Kopyalama" işleminden sonra eski yıl şirketinde oluşturulan cari hesap sabit bilgisi varsa, bu bilgiler "Sabit Kayıt Kontrolü" ile yeni yıl şirketine aktarılabilir. Burada, sabit kayıtlara bağlı hareketlerin devri yapılarak, sonuç devir hareketi yeni sene şirketindeki hareketlere işlenir.
Yeni yıla ait kayıtları yeni yıl şirketine girmeyi tercih eden firmalar, modül devirleri yapılana kadar, eski yıla ait devir bilgilerini yeni yıl şirketinde göremez. Dolayısıyla firmalar, modül devri yapılıncaya kadar, Yaşlandırmalı Ödeme Emri, Cari Risk Takibi ve Özel Hesap Kapatma yapamaz. Bu tür uygulamaları olan firmalar, cari hesap mutabakatları yapılana kadar, yani yıla ait kayıtları eski yıl şirketine girmek şartıyla işlemlerini gerçekleştirebilir.
"Cari Devir" ekranı girişinde, ilk olarak uyarı ekranı görüntülenir.
Program bu uyarıyı dövizli çalışma varsa devir yapılmadan önce cari modülde kur farklarının kapatılma işleminin yapılması için verir.
Cari Devir Ekranı; Giriş, İşlem ve İşlem Sonucu olmak üzere üç sekmeden oluşur.
Giriş
İşlem
| Cari Devir Ekranı | Genel Parametreler |
|---|---|
| Devir Şirketi | Yeni yılda kullanılacak şirket isminin girildiği alandır. Girilen şirketin önceden açılmaması gerekir. Girilen şirket program tarafından açılır. "Yeni Yıl Kopyalama" işlemi aynı yeni yıl şirketinin ismi kullanılarak birden fazla tekrarlanıyorsa, "Yeni Yıl Kopyalama" işlemi öncesinde devir şirketinin "Şirket Silme işlemiyle silinmesi gerekir. |
| Devir Tipi | Cari devirler yapılmadan önce kullanılacak devir tipinin seçildiği alandır. Alanın sağ tarafında yer alan aşağı ok butonu ile, Bakiyeli Devir ve Cari Hesap Tipine Göre seçenekleri arasından seçim yapılır. Bakiyeli Devir: Devir baz tarihinden sonraki kayıtlar aynen aktarılır. Bu tarihten önceki kayıtların devri oluşturulur. Cari Hesap Tipine Göre: Cari sabit karttaki hesap tipine göre devir yapılır. Yaşlandırma ile çalışan dövizli cariler için yaşlandırma işlemi yapılmaz, bakiyeli devir gibi çalışır. Özel hesap kapatmalı çalışan dövizli cari hesaplarda kur farkı otomatik aktarılır. Kur farkı hesaplaması, devir döviz tarihi baz alınarak yapılır. |
| Devir Baz Tarihi - Bakiyeli Devir | "Tarih Aralıklı Devir" mantığına göre devredilecek cari hesaplarına, aktarılacak hareket devirleri için sınır tarihi belirlenen alandır. |
| Devir Baz Tarihi - Cari Hesap Tipine Göre Devir | Yaşlandırmalı devir için, en son hangi tarihe kadar olan hareketlerin devrinin yapılacağının gösterildiği sınır tarihi alanıdır. Cari hareket kayıt tarihleri baz alınır. Bu tarihten sonraki kayıtlar aynen aktarılır. "Cari Hesap Tipine Göre Devir" seçeneğinde, cari sabit kayıtlarında, her cari için ayrı ayrı belirlenen Cari Hesap Tipine (Yaşlandırma/Özel Hesap Kapatma) göre Borç/Alacak yaşlandırması yapılarak, kalan açık hareketler yeni yıla ayrı ayrı devir kaydı olarak devredilir. "Cari Hesap Tipine Göre Devir" seçeneğine göre yaşlandırma, borçlu çalışan cari hesaplarda borç hareketlerini alacak hareketleriyle, alacaklı çalışan cari hesaplarda alacak hareketlerini borç hareketleriyle otomatik kapatır ve açıkta kalan (ödenmemiş) hareketleri devir olarak yeni seneye aktarır. Özel hesap kapatma ile çalışan firmaların, cari devirden önce, Cari → Ek Listeler → Denetim Listeleri → "Özel Hesap Kapatma Denetimi Listesi" ekranından eksik kapatmaları ve yapılan kapatmaların doğruluğunu kontrol etmesi gerekir. Plasiyer uygulamasının kullanıldığı durumlarda, yaşlandırma sonucu bulunan ve yeni yıl şirketine aktarılan hareketlere plasiyer kodları da taşınır. Plasiyer bazında yaşlandırma yapılmaz. |
| Devir Tarihi | Devir hareketlerinin yeni sene şirketine işleneceği kayıt tarihinin girildiği alandır. Büyük çoğunlukla yeni yılın ilk günü girilir. |
| Sabit Kayıt Kontrolü Yapılsın | Cari devir yapılırken sabit kayıt kontrolünün yapılması için kullanılan seçenektir. |
| Proje Kırılımlı Devir | Devrin, proje kırılımlı yapılması için kullanılan seçenektir. İşaretlenmediği zaman, alanın sağ tarafında yer alan rehber butonu |
| Cari Devir Ekranı | Bakiyeli Devir Parametreleri
|
| Bakiyeli Devir Tipi | Tarih Aralıklı Devir yapılacak tarihten sonrasına kaydedilen hareketler olduğunda kullanılan seçenektir. Örneğin; Yeni sene şirketinde, eski senenin 11. aya kadar devir bilgisini ve 12. ayın bilgilerini direkt görmek için kullanılabilir. Son Bakiye Cari hesabın son borç/alacak bakiyesinin, tek devir hareketi olarak yeni sene şirketine aktarılması için kullanılan seçenektir. Proje kodu ve/veya döviz kullanımı varsa, proje/döviz kırılımında bakiyeler ayrı ayrı islenir. Eğer eski sene şirketinde hiç yeni sene kaydı girilmemiş ve cari kayıtlarında özel hesap kapatma kullanılmamışsa, hız açısından tavsiye edilen devir yöntemidir. Eski yıl şirketine yeni yıl kaydı girilmesi halinde, yeni yıla ait kayıtlar olduğu gibi yeni sene şirketine aktarılır. |
| Devir Kayıtlarında Ortalama Vade Tarihi Hesaplansın | Geçmiş yıl şirketindeki cari hareketlerin, devir tarihine göre ortalama vade gününün bulunmasını sağlayan seçenektir. Bulunan gün değeri devir tarihine eklenerek, devredilen hareketlerin vade tarihi alanına aktarılır. Cari hesaplarda "Puan Uygulamasının" kullanıldığı durumlarda, puan bakiyelerinin de cari hareketlere taşınması sağlanır. Sadece "Bakiyeli Devir" seçeneği için desteklenir. |
| Plasiyerlere Göre Kırılım Yapılsın | "Plasiyer Uygulaması" kullanan firmalarda "Plasiyerlere Göre Kırılım Yapılsın" seçeneği işaretlendiğinde, devir olarak aktarılan cari hareketler için plasiyer koduna göre kırılım yapılır. Yardımcı Programlar → Kayıt → Şirket/Şube Parametreleri → Plasiyer Uygulaması Var parametresinin işaretlenmesi ile aktif hale gelen seçenektir. |
| Bakiyesi 0 Olan Carinin Puan Bilgisi Aktarılsın | Cari devri yapılırken bakiyesi sıfır olan cari hesabın puan bilgisinin aktarılması için kullanılan seçenektir. |
| Cari Devir Ekranı | Cari Hesap Tipine Göre Devir Parametreleri
|
| Eski Kayıtlara Devir Tarihi Atılsın | Eski sene şirketindeki cari hareketlerden kapatması yapılmayanları yeni sene şirketine aktarırken, "Kayıt Tarihi" alanına işlem sırasında belirlenen devir tarihinin aktarılması için kullanılan seçenektir. Bu şekilde yapılan devirde kayıt tarihleri düzenlenerek vade tarihlerinde değişiklik yapılmaz. Seçenek işaretlenmeden devir yapılması halinde ise, kayıt tarihleri olduğu gibi aktarılır. |
| Devir Döviz Tarihi | Dövizli devir yapıldığı durumlarda ve "Yaşlandırma Kur Türü" alanında “Devir Döviz Tarihi Kuru” seçildiğinde, bu alana girilen tarih baz alınarak işlem yapılır. |
| Cari Devir Ekranı | Yaşlandırma Parametreleri |
| Yaşlandırma Tarihi | Cari hesap tipine göre devir seçeneği için yapılacak yaşlandırma tarih türünün seçildiği alandır. Kayıt Tarihi ve Vade Tarihi olarak iki seçenekten oluşur. Yaşlandırma sırasında otomatik olarak yapılacak borç/alacak kapatma hareketlerinin yapılacağı tarih sırası belirlenir. |
| Dövizli Yaşlandırma | Cari hesaplarda "Dövizli" seçeneği işaretlenen cari kartlar için geçerlidir. Alanın sağ tarafında yer alan aşağı ok butonu ile seçim yapılır. Yapılmasın, Firma Döviz Tipine Göre, Cari Hareket Döviz Tiplerine Göre olmak üzere üç seçenekten oluşur. Yapılmasın Yaşlandırma ile çalışan dövizli cariler için yaşlandırma işlemi yapılmaz, bakiyeli devir gibi çalışır. Firma Döviz Tipine Göre Yardımcı Programlar → Şirket Şube Parametre Tanımlamaları → "Düzeltme Tipi" alanında seçilen döviz tipine göre yaşlandırma yapılması için kullanılan seçenektir. Öncelikle, firma döviz değerlerinin hesaplanması, Cari → İşlemler → "Döviz Tutarlarını Oluşturma" işleminin çalışması ve cari hareketlerde firma döviz tutarlarının oluşması gerekir. Yaşlandırma sadece firma döviz tipinde bulunan döviz tutarlarına göre yapılır. Yeni yıl şirketine aktarılan cari hareketlerde, firma dövizi cinsinden bulunan döviz bakiyeleri “Döviz Tutarı” alanına, “Yaşlandırma Kur Türü” bölümünde kur bilgisine göre hesaplanan TL değerleri ise borç/alacak alanlarına - özel hesap kapatmalı cari hesaplar için firma dövizine göre işlem yapılmaz - aktarılır. Yeni yıl şirketine firma dövizine göre devir yapılmadan önce, eski yıl şirketinde Cari → Raporlar → Ek Listeler → "Tarih Aralıklı Yaşlandırma Listesi" ekranından gerekli kısıtlamalar yapılarak ve “Firma Döviz Tipine Göre Dökülsün” seçeneği işaretlenerek, oluşacak hareketlerin kontrol edilmesi sağlanır. Cari Hareket Döviz Tiplerine Göre Yaşlandırma ile çalışan dövizli cariler için yaşlandırma işlemi carinin hareketi bulunan döviz tiplerine göre yapılır. Dövizli cari hesaplar İçin, hareket girişi sırasında girilen operasyon dövizlerine göre yaşlandırmalı devir yapılması için kullanılan seçenekti. Bu durumda her bir döviz tipi için, kendi içinde yaşlandırma yapılır ve yeni yıl şirketinde devir hareketleri bu kırılıma göre oluşur. Cari kartında "Özel Hesap Kapatma" seçeneği işaretli olan dövizli carilere, açıkta kalan döviz hareketleri aktarılır. Yeni yıl şirketinde oluşacak hareketler, eski yıl şirketinde Cari → Raporlar → Ek Listeler → "Tarih Aralıklı Yaşlandırma Listesi" ekranından gerekli kısıtlamalar yapılarak ve “Döviz Tipine Göre Kırılım” seçeneği işaretlenerek, oluşacak kayıtların kontrol edilmesi sağlanır. "Yurtiçi Dövizli Cariler" için de yaşlandırmalı devir yapılabilir. Eğer cari kartında" Yurtiçi Döviz Tipi" seçilmişse ve "Dövizli Yaşlandırma" bölümünde “Cari Hareket Döviz Tiplerine Göre” seçeneği işaretlenmişse, yurtiçi döviz tipine göre yaşlandırmalı devir yapılabilir. "Firma Döviz Tipine Göre" seçeneği "Yurtiçi Dövizli Cariler" için kullanılamaz. |
| Yaşlandırma Kur Türü | Firma yada Cari Hareket Döviz Tipine göre devir seçildiğinde yaşlandırma sonucunda bulunan döviz bakiyelerinin, TL tutarlarının hangi kur bilgisi ile oluşacağının seçildiği bölümdür. Hareket Kuru: Yaşlandırma sonucunda bulunan hareketlerin, hareketin girildiği tarihteki kur ile yeni yıl şirketine aktarılması istendiği durumda işaretlenmesi gereken seçenektir. Devir Döviz Tarihi Kuru: Yaşlandırma sonucunda bulunan hareketlerin, Devir Döviz Tarihi sahasında yazılan tarihteki kur bilgisi ile aktarılması istendiği durumda işaretlenmesi gereken seçenektir. Eğer geçmiş yıl şirketinde, yıl sonunda kur farkı hesaplama çalıştırılmış ise“Devir Döviz Tarihi Kuru” seçilerek işlem yapılmalıdır. |
Proje Bazında Yaşlandırma Yapılsın
Bu seçenek, proje uygulaması kullanılıyor ise aktif olarak ekranda görülecektir. Proje kodu bazında yaşlandırma yaparak devirlerin oluşması isteniyorsa işaretlenmelidir. Proje bazında yaşlandırma işaretli olmadığı durumda, yaşlandırma sırasında proje kodları dikkate alınmayacaktır. Fakat yaşlandırma sonucunda bulunan kalan rakamlara, hangi hareketten kaldıysa o hareketin proje kodu yazılacaktır.
Cari Kısıtları
Devri yapılmak istenen cari hesaplarla ilgili kısıtlamaların yapılabileceği bölümdür. Ekranda, cari sabit kayıtlarında girilen bilgiler listelenmektedir. Carilerin bölüm bölüm devrinin yapılabilmesi için kullanılır. Ekrana yeni bir satır eklemek için klavyeden insert, seçili olan satırı silmek içinde delete tuşuna basılmalıdır.
Cari Devri’nde oluşacak kayıtları birkaç örnek ile açıklayalım.
Örnekler;
(Aşağıdaki örneklerde, cari hesap tipine göre devir tipi belirlenmiş olduğu kabul edilmiştir.)
1- Cari Hesap Tipi = Yaşlandırma,
Cari Hesap Dövizli,
Döviz Tipi = 0,
Dövizli Yaşlandırma seçeneğinde “Yapılmasın” işaretli Döviz Yaşlandırma seçilmediğinden döviz kırılımlı tarih aralıklı bakiye devri yapılır. Döviz tipi bazında ve kullanılıyorsa proje kodu bazında borç/alacak bakiyeleri bulunur, her bir kırılım için ayrı bir devir hareketi yeni senede oluşturulur. TL dışındaki döviz tipleri için oluşturulan satırlardaki TL değerler, döviz bakiyesine ve verilen kur tarihine göre yeniden hesaplanır.
2- Cari Hesap Tipi = Yaşlandırma, Cari Hesap Dövizli, Döviz Tipi = 0, Dövizli Yaşlandırma bölümünde “Cari Hareket Döviz Tiplerine Göre” seçeneği işaretlenmiş ;
Döviz tipine göre yaşlandırma yapılarak her döviz tipi için açıkta kalan hareketler, kendi döviz tipleriyle yeni senede oluşturulur. Proje kodu kullanımı varsa, her bir devir satırının eski senedeki kendi proje kodu yeni senedeki devir hareketine taşınır.TL dışındaki döviz tipleri için oluşturulan satırlardaki TL değerler, döviz bakiyesine ve verilen kur tarihine göre yeniden hesaplanır.Yaşlandırma işleminde, yaşlandırma sahasında belirtilen kayıt/vade tarihi seçeneği geçerlidir.
3- Cari Hesap Tipi = Yaşlandırma, Cari Hesap Dövizli, Döviz Tipi = 0 (sıfır)’dan farklı; Dövizli Yaşlandırma seçeneğinde “Yapılmasın” işaretli; Döviz Yaşlandırma seçilmediğinden cari karttaki döviz tipi için tarih aralıklı bakiye devri yapılır. Cari karttaki döviz tipi için ve kullanılıyorsa proje kodu bazında borç/alacak bakiyeleri bulunur, her bir kırılım için ayrı bir devir hareketi yeni senede oluşturulur. Sene içinde, cari karttaki döviz tipi değiştirilmiş ve birden fazla farklı döviz tipine ait hareket mevcutsa, sadece cari karttaki döviz cinsinden kayıtlı hareketler dikkate alınacaktır. Oluşturulan satırlardaki TL değerler, döviz bakiyesine ve verilen kur tarihine göre yeniden hesaplanır.
4- Cari Hesap Tipi = Yaşlandırma, Cari Hesap Dövizli, Döviz Tipi = 0 (sıfır)’dan farklı, Dövizli Yaşlandırma bölümünde “Cari Hareket Döviz Tiplerine Göre” seçeneği işaretlenmiş;
Cari karttaki döviz tipine göre yaşlandırma yapılarak açıkta kalan hareketler, ilgili döviz tipiyle yeni senede oluşturulur. Proje kodu kullanımı varsa, her bir devir satırının eski senedeki kendi proje kodu yeni senedeki devir hareketine taşınır. Sene içinde, cari karttaki döviz tipi değiştirilmiş ve birden fazla farklı döviz tipine ait hareket mevcutsa, sadece cari karttaki döviz cinsinden kayıtlı hareketler dikkate alınacaktır. Oluşturulan satırlardaki TL değerler, döviz bakiyesine ve verilen kur tarihine göre yeniden hesaplanır. Yaşlandırma işleminde, yaşlandırma sahasında belirtilen kayıt/vade tarihi seçeneği geçerlidir.
5- Cari Hesap Tipi= Yaşlandırma, Cari Hesap Dövizli, Dövizli Yaşlandırma bölümünde “Firma Döviz Tipine Göre” seçeneği işaretlenmiş ; Cari hareketler İçin firma dövizine göre yaşlandırma yapılarak açıkta kalan hareketler, firma döviz tipiyle yeni senede oluşturulur. Proje kodu kullanımı varsa, yaşlandırma sonucunda bulunan her bir devir satırının eski senedeki kendi proje kodu yeni senedeki devir hareketine taşınır. Olusturulan satırlardaki TL değerler, döviz bakiyesine ve seçilen kur türüne göre, Kayıt Tarihi ise hareket tarihindeki kurdan, Devir Döviz tarihi ise Devir Döviz Tarihindeki kurdan hesaplanır.
6- Cari Hesap Tipi = Özel Hesap Kapatma, Cari Hesap Dövizli, Döviz bazında kapatılmış tutarların farkları, her bir döviz tipi için ayrı ayrı, yeni senede oluşturulur. TL dışındaki döviz tipleri için oluşturulan satırlardaki TL değerler, hareket tarihindeki kur ile bakiye döviz tutarı çarpımı olarak hesaplanıp oluşturulur. TL dışındaki her bir döviz tipinin, devir tarihindeki kur üzerinden TL bakiyesi ile önceki maddede hesaplanan TL bakiyesi arasındaki fark, ayrı bir kur farkı kaydı olarak TL değeri hesaplanarak yeni senede oluşturulur. TL dışındaki bu döviz tipleri için eski senede kaydedilmiş kur farkı hareketleri dikkate alınmaz. Özel Hesap Kapatmalı carilerde, dövizli yaşlandırma seçeneğinin işaretlenmiş olup olmaması, cari kartta döviz tipinin sıfır ya da sıfırdan farklı olması,yaşlandırma işleminin kayıt/vade sırasında yapılıyor olması etkilemez. Devir yukarıda anlatıldığı sekliyle yapılır. Ayrıca, Firma Döviz Tipine Göre devir yapılamaz.