Stokların birden fazla ölçü birimine göre işlem görebilmeleri için yapılması gereken tanımlamalar ve bu tanımlamalar sonucunda programdaki kullanımları bu bölümde anlatılmıştır.
Stok Kartında Yapılan Tanımlamalar
Stokların birden fazla ölçü birimine sahip olmaları halinde, Stok Kartı Kayıtlarında bulunan Ölçü Birimi sayfasındaki Sabit Tanımlamalar ve Çoklu Ölçü Birimi bölümlerinden, stoğa ait birden fazla ölçü birimi girişi yapılabilmektedir. Bu girişlerin ne şekilde yapılacağı ile ilgili detaylı bilgi için Bakınız Stok Kartı Kayıtları.
Yukarıdaki örnekteki stok kartında hem Sabit Tanımlamalar hem de Çoklu Ölçü Birimi bölümlerinde ölçü birimi girişi yapılmış ve Sabit Tanımlamalardan girilen ölçü birimleri, Çoklu Girişleri Güncelle butonu kullanılarak Çoklu Ölçü Birimi bölümüne aktarılmıştır.
Sabit Tanımlamalar bölümünden girilen AD, KG ve PK ölçü birimleri, her şekilde stok raporlarında ve fatura belgelerinde kullanılabilecektir. Ancak Çoklu Ölçü Birimi bölümünden girilen ölçü birimlerinin stok raporlarında ve fatura belgelerinde kullanılabilmeleri için öncellikle Birim Seçimi sahalarında, Çoklu Ölçü Birimi bölümünden girilen ve Sabit Tanımlamalarda bulunmayan 2 ölçü birimi seçilmelidir. Dolayısıyla, farklı stoklarda farklı sayıda ve farklı ölçü birimleri tanımlanabildiği için fatura kaydında ve stok raporlarında ölçü birimi 1,2,3 haricinde Birim Seçiminde seçtiğiniz iki ölçü birimi de dahil olmak üzere raporlama ve çevrim işlemi yapılabilecektir.
Çoklu Ölçü Birimi bölümünden girilen, Sabit Tanımlamalarda ve Birim Seçimi sahalarında bulunmayan ölçü birimleri sadece bilgi amaçlıdır. Fatura işlemleri ve stok raporlarında, bu ölçü birimleri için çevrim yapılmamaktadır.
Buna durumda, yukarıdaki örneğe göre, Sabit Tanımlamalar bölümünde bulunmayan ancak Birim Seçimi sahasına girilmiş olan KL ve CV ölçü birimleri, fatura ve stok raporlarında kullanılabilecektir. Çoklu Ölçü Birimi sahasında tanımlanan ve Birim Seçimi sahasına da girilmeyen Ölçü birimleri (Örn; KT), Sabit Tanımlamalarda da yer almadığından, çevrim için kullanılamaz. Sadece Rapor modülünde bulunan Serbest Raporlar bölümünden raporlanabilirler.
Faturada stok kaleminin kaydedilmesi sırasında kullanılan ölçü biriminin Sabit Tanımlamalarda bulunan ilk ölçü biriminden farklı olduğu durumlarda, kullanılan ölçü birimine ait bilgi TBLSTHAR tablosundaki OLCUBR sahasında tutulmaktadır. Ayrıca bu ölçü biriminin kullanıldığı anda tanımlı pay/payda değeri yine aynı tablodaki CEVRIM sahasında tutulacaktır. Dolayısı ile, ölçü birimlerine ait pay/payda değerleri veya Birim Seçimi sahalarına girilen ölçü birimlerinde değişiklik yapılmış stoklar için hareket raporu alındığında, geçmişe yönelik hareketlerde tutarsızlık oluşacaktır. Bu yüzden tanımlanan ölçü birimlerinde ve bunlara ait pay/payda değerleri ile Birim Seçimi sahasına girilen ölçü birimlerinde değişiklik yapılmaması önerilmektedir.
Raporlarda Ölçü Birimi Kullanımı
Stok modülünde bulunan ve ölçü birimi seçimine göre çevrim yapılabilen raporlarda Ölçü Birimi sahası yukarıdaki gibi olacaktır. Bu durumda, Sabit Tanımlamalardaki 3 ölçü birimi ve Birim Seçimi sahalarındaki 2 ölçü birimine göre rapor alınabilir.
Fatura Belgelerinde Ölçü Birimi Kullanımı
Alış ve Satış Fatura Parametrelerinde bulunan "Farklı Birimlerden Mal Girişi Yapılsın" ve "Farklı Birimlerden Mal Girişi Yapılsın" parametrelerinin işaretlenmesi halinde, fatura belgelerinde miktar sahasından önce girilecek miktarın hangi ölçü biriminden olacağının belirlenebilmesi için en fazla 5 adet ölçü biriminin sorgulanacağı Çevrim Değeri sahası getirilecektir. Bu sahada, stok kartında belirlenen ölçü birimlerinden biri seçilebilmektedir. Yukarıdaki örneğe göre, stok kartında tanımlı 6 adet ölçü birimi olmasına rağmen, bunlardan 5' i faturada çevrim değeri sahasına getirilmiştir. Bunun sebebi, 3' ünün Sabit Tanımlamalarda bulunması (AD, KG, PK), 2' sinin de Birim Seçimi sahalarına (KL, CV) girilmesidir.
Koşul Kayıtlarında Çoklu Ölçü Birimi Kullanımı
Çoklu ölçü birimi özelliği koşul uygulamasında da desteklenmektedir. Koşul Kayıtları ile ilgili detaylı bilgi için bakınız Cari/Koşul Detay Kayıtları.
Koşul detay kayıtlarında, satış işlemlerinde kullanılacak ve ön değer olarak getirilecek ölçü birimi desteği bulunmaktadır.
Bu işlemin amacı aynı malın, farklı satıcılardan farklı ölçü birimleri ile alınması halinde, satıcı bazında kullanılan ölçü biriminin ön değer olarak gelmesidir.
Örnek: A malı B satıcısında KL olarak C satıcısından da AD olarak alınıyor.
B satıcısına fatura keserken faturada otomatik olarak KL ölçü birimi geliyor. Fakat istenirse değiştirilebiliyor. Aynı şekilde C satıcısına fatura keserken AD ölçü birimi geliyor ve istenirse fatura farklı bir ölçü biriminden de kesilebiliyor. Fatura belgelerinde, Koşul Detay Kayıtlarında belirlenen ölçü birimlerinin program tarafından getirilmesi için 'Faturada Farklı Birimlerden Mal Çıkışı Yapılsın Mı?' ve 'Sipariş/İrsaliye/Faturada Koşul Uygulaması Var Mı?' parametrelerinin açık olması gerekmektedir.
Stok Ölçü Birimi Kayıtlarının Kullanımı
Stok Ölçü Birimi Kayıtları, tek bir stok ya da ortak özelliklere sahip stok grupları bazında, stok kartında yapılan tanımlamalardan farklı pay/payda değerleri tanımlanabilmesi amacıyla kullanılmaktadır.
Bunun için Satış Fatura Parametrelerinde bulunan "Ölçü Birimleri Tablodan Okunsun" parametresinin işaretlenmesi ve "Ölçü Birimleri Hangi Grup Koduna Göre Getirilsin" parametresinin belirlenmesi gerekmektedir.
Stok Ölçü Birimi Kayıtlarının stok kartında girilen ölçü birimleri ile ilişkisini bir örnekle açıklayalım. Kod-1 sahası 'K01' olan stokların kutular halinde satılması halinde kullanılan ölçü birimlerinin ve bu ölçü birimlerine ait pay/payda değerlerinin aynı olduğunu varsayalım. Stok kartındaki Kod-1 sahası 'K01' olan bir stok için girilen ölçü birimleri şöyle olsun;
'KT' kodlu ölçü biriminin fatura kayıtlarında kullanılabilmesi için mutlaka stok kartında Sabit Tanımlamalar ya da Çoklu Ölçü Birimi sahalarında tanımlanmış olması gerekmektedir. Ayrıca, eğer Çoklu Ölçü Birimi bölümünde tanımlandıysa Birim Seçimi sahalarından birine girilmelidir. Aksi halde, Stok Ölçü Birimi Kayıtlarında bu ölçü birimi için tanımlama yapılsa bile, fatura kayıtlarında kullanılamayacaktır.
Kod-1 sahası 'K01' olan stokların kutular halinde satılması halinde kullanılacak ölçü birimine ait ortak pay/payda değerlerinin oluşturulması için yukarıdaki gibi bir tanımlama yapılmalıdır.
Stok Ölçü Birimi Kayıtları girildikten sonra, fatura kayıtlarında ilgili stok için Çevrim Değeri sahasında 'KT' ölçü birimi seçilmelidir. Bu durumda, Çevrim Değeri sahasının yanında bulunan rehber aktif olacaktır. Bu rehberi kullanarak Stok Ölçü Birimi Kayıtlarında yapılan tanımlamalar kullanılabilir.
Ancak, ilgili ölçü birimi seçildikten sonra, Stok Ölçü Birimi Kayıtlarına ait rehberden seçim yapmadan doğrudan miktar girişi yapılırsa, çevrim stok kartında girilen pay/payda değerlerine göre yapılacaktır.
Çevrim Değeri sahasında 'KT' ölçü birimi seçildikten sonra aktif gelen rehberde Stok Ölçü Birimi Kayıtlarında girilen değerler seçildikten sonra miktar sahasına 1 girilmesine rağmen, Miktar sahası, stok kartındaki Sabit Tanımlamalar bölümündeki 1. ölçü birimine çevrilerek 5 olarak değiştirilmiştir. Bu durumda, çevrim işlemi stok kartında verilen pay/payda değerleri yerine, Stok Ölçü Birimi Kayıtlarında verilen değerlere göre yapılacaktır.