Malzeme/Malzeme sınıfının tanımlı her ambar için farklı olabilecek genel bilgileri Ambar Parametreleri seçeneği ile kaydedilir. Ambar Parametreleri seçeneği malzeme/malzeme sınıfı kartı üzerinde F9/sağ fare tuşu menüsünde yer alır. Bir malın her ambardaki yerleşim yeri farklıdır. Stok yerinin yanı sıra, elde bulundurulması gerekli asgari, azami malzeme miktarları ile güvenlik malzeme miktarları her ambar için farklı olabilir.

Ayrıca ambar parametreleri ile ABC analizi için gerekli olacak kodlar kaydedilir. Malzeme/malzeme sınıfı için seçilen ambara giriş/çıkış işlemleri kontrolü de ambar parametreleri ile belirlenir. Ambar bilgileri sayfasından kaydedilen bilgiler şunlardır: 

Ambar Numarası/Ambar Adı: Bu alanlar, asgari, azami ve güvenlik malzeme seviye bilgilerinin ait olduğu ambarı gösterir. Firma ve işyerleri için tanımlanmış ambarlar numara ve ambar isimleri ile pencerede yer alır. Ambar numarası ve ambar adı alanlarına tablo üzerinden bilgi girilemez. 

Firmaya ait malların konulduğu ya da belirli amaçlara (hurda, üretim vb.) hizmet eden malların bulunduğu var sayılan yerlerin her biri ambar olarak adlandırılır. Ambarlar firma ve işyeri tanımlarına bağlı olarak firmalar bölümünde Ambarlar seçeneği ile tanımlanır. 

Malın her ambara göre farklılık gösterecek bilgileri ambar seçildikten sonra ilgili alanlarda kaydedilir. Kaydedilen bilgiler şunlardır: 

Asgari/Azami/Güvenlik Stok Seviye Miktarları: Ambar bazında elde bulunması gerekli azami, asgari ve güvenli malzeme miktarlarının belirtildiği alanlardır. Bu bilgiler malzeme ihtiyaç planlaması açısından, malzeme seviyesinin düzenli olarak izlenmesi ve program kullanıcısının istenilen stok seviyesi için gerekli uyarıları alması için çok önemlidir. Bu bilgiler kullanılarak malzeme seviyeleri düzenli şekilde izlenir, dışarıya verilecek ya da üretilecek mallar zamanında temin edilir. Azami malzeme elde bulunabilecek en çok mal miktarı, asgari malzeme miktarı, elde bulunması gereken en az mal miktarını güvenli malzeme miktarı ise sürekli olarak elde bulunması gerekli malzeme miktarını belirtir. 

Negatif Stok (Sıfırın Altına Düşen Malzemeler) Seviyesi Kontrolü: Bazı firmalar çalışma koşullarından dolayı eldeki malzeme miktarını sıfırın altına düşürmektedirler. Bu işlem maliyet açısından sakıncalıdır. Malzeme miktarının sıfırın altına düşmesi durumunda, eldekilerin ortalaması, FIFO ve LIFO yöntemleriyle maliyet hesabı yapılamaz. Sıfırın altına düşen malzemeler için sadece girişlerin ortalaması ve dönemsel ortalama maliyet yöntemi kullanılır. 

Malzeme seviyesinin sıfırın altına düşmesine izin verildiğinde, sıfırın altındaki miktarın belirli bir sınırı aşmaması gerekir. Bu durumda, asgari malzeme alanına negatif sayılar girilebilir. 
Fiş kaydetme sırasında çıkan "Negatif Seviyeye Düşen Mallar" listesinin yazdırılabilmesi mümkündür. 

Negatif seviye kontrolü giriş fişlerinde Değiştir ve Çıkar işlemleri sırasında da yapılmaktadır. Negatif seviye kontrolü parametreleri seçili olduğunda sistem stok miktarlarının kullanıcı dahilinde negatife düşmesine izin vermez. 

İşlem sırasında burada belirtilen azami, asgari ve güvenli miktarlara göre kontrol konulur ve yapılan işlemle birlikte malzeme seviye kontrolünün yapılmasını sağlanır. İşlem girişi sırasında malzeme seviye kontrolü 3 şekilde yapılır. 

Kontrol şekli Malzeme Yönetimi Parametreleri bölümünde belirlenir. Malzeme seviyesi asgari, azami ve güvenli seviyenin altında ya da üzerinde ise program şunları yapar:

  • Hiçbir uyarı vermeden işlemi kaydeder.
  • Uyarı mesajı verir ve işlemi kaydetmek için onay ister.
  • Uyarı mesajı verir ve işlemi kaydetmez.

Stok Yeri Öndeğeri: Malzemenin ambardaki yerleşim yeri öndeğeridir. Tanımlanan yerleşim yerleri listelenir ve malzemenin seçilen ambardaki yeri seçilir. Stok yeri takibinin yapılması durumunda malzeme sınıfı ya da malzemelere ait satınalma işlemlerinde malzemenin girdiği ambar yanında nerede duracağının da belirtilmesi gerekir. 

ABC Kodu: Bu alanda malzeme sınıfı ve bu sınıf altında yer alan alt malzeme sınıfı ve malzemelerin analiz raporlarında kullanılacak kodu kaydedilir. ABC kodu verilerek malzeme sınıfları için satış ve finans açısından önem taşıyan analiz raporları alınır. ABC yöntemi, stok değerleme yöntemlerinden biridir. Bu yöntem stok kontrolünün yanı sıra, satış veya dağıtım, kalite kontrolü, mamul çeşidi, malzeme tedariki ve üretim planlama işlemlerinde de uygulanır. Stok kontrolünde ABC yöntemi, stok kalemlerinin toplam içindeki kümülatif yüzdelerine göre sınıflandırılmasından ibarettir. Bu sınıflandırmada stoklar genellikle 3 gruba ayrılır.

A grubu stok kalemleri, toplam miktarın %15-20 sini, toplam değerin %75-80 ini oluşturur.

B grubu stok kalemleri, miktar olarak %30-40, değer olarak 10-15'lik payları vardır.

C grubu stok kalemleri, miktar olarak %40-50, değer olarak sadece %5-10'luk paya sahiptirler. 

Bazı firmaların stokları 3'ten daha fazla sayıda grupta topladığı veya ABC yönteminin her biri içinde alt gruplar tanımladığı görülür. Her işletmenin stoklarının özelliklerine uyan bir sınıflandırma yapması, miktar ve değer yüzdelerinin de yine bu kritere göre saptanması doğaldır. 

Belirlenen stok sınıflarının miktar yüzdeleri etkin bir kontrole olanak sağlayacak biçimde tespit edilir. Örneğin, toplam miktarın % 20'sini A, %30'unu B, %50'sini C grubu stoklarının oluşturması öngörülür. 

ABC prensibinin uygulanmasında öncelikle iki kural dikkate alınmalıdır:

  • Düşük değerli kalemlerden bol miktarda bulundurmak.
    Yüksek değerli kalemlerin miktarını düşük tutup kontrolünü sıkılaştırmak. 

ABC yöntemi ile stok kontrolünde A grubundaki kalemlerin kontrolünün daha sıkı yapılabilmesi için şu yollara başvurulur: 

  • Ayrıntılı kayıt sistemleri düzenlenir.
  • Kontrol sorumluluğu daha üst düzeydeki personele verilir.
  • Gözden geçirme periyotları sıkılaştırılır.
  • Tedarik süresi, sipariş noktası, emniyet stoku ve sipariş miktarı değerleri titizlikle hesaplanır.
  • Tedarik işlemleri yakından takip edilir.

C grubundaki kalemler için yukarıdaki hususlara mümkün olan en alt düzeylerde uyulur. Kontrol, sipariş ve kayıt işlemleri basit tutulur, bazıları elimine edilir. Stok miktarı yüksek tutulduğundan sık gözden geçirme ve sipariş işlemlerine gerek kalmaz. İşlemler basit olduğundan daha az kalifiye personel tarafından yürütülebilir. B grubundaki kalemler için A ve C ortası bir yol izlenir. 

Özetlemek gerekirse, 

ABC Analizi, malzemeleri belirli bir kritere göre önem derecesi vererek sınıflandırmaktır. Analiz çeşitli yönetim teknikleri uygulanıp, malzemelerle ilgili olarak gerekli kararların alınması ve yöntemlerin benimsenmesi için veri sağlamaya yarar. Harfler ve önem dereceleri şöyledir:

  • A: Çok önemli olup genel toplamda en yüksek paya sahip olan sınıftır.
  • B: Orta derecede önemli olup genel toplamda orta derecede paya sahip olan sınıftır.
  • C: Az önemli olup genel toplamda en düşük paya sahip olan sınıftır.

Bu sınıflandırmada malzemelerin, seçilen kriterle belirlenen genel toplamdaki paylarına bakılır. Önem derecelerini belirleyen oranlar filtrede verilir. 

Giriş Kontrolü/Çıkış Kontrolü: Malzemelerin bulunduğu ambarların belirlenmesi, giriş ve çıkış işlemlerinin yalnızca bu ambarlardan yapılması mümkündür. Bu kontrol ve yapılış şekilleri Ambar Parametreleri penceresinde Giriş Kontrolü ve Çıkış Kontrolü alanlarında belirtilir. Giriş ve çıkış kontrolü "Öneri" durumundaki siparişleri ve rezerve olmayan siparişleri de kapsar. 

Fiş ve faturalarda giriş kontrolü ve çıkış kontrolü 3 şekilde yapılır: 

  • İşleme devam edilecek seçiminde malzeme/malzeme sınıfı için fiş ve faturalarda ambar kontrolü yapılmaz.
  • Kullanıcı uyarılacak seçiminde işleme ait fiş kullanıcı kontrolünde kaydedilir.
  • İşlem durdurulacak seçiminde ise fişte belirtilen ambar giriş veya çıkış işlemlerinde kullanılmayacaksa işlem kaydedilmez. 

Stok Seviye Kontrolü: Fiş ve faturalarda ambar parametrelerinde belirtilen azami, asgari ve güvenlik miktarlara göre kontrol konulur ve yapılan işlemle birlikte malzeme seviye kontrolünün yapılmasını sağlanır. Bazı firmalar çalışma koşullarından dolayı eldeki malzeme miktarını sıfırın altına düşürmektedirler. Bu işlem maliyet açısından sakıncalıdır. 

Malzemelerin sıfırın altına düşmesi durumunda, eldekilerin ortalaması, FIFO ve LIFO yöntemleriyle maliyet hesabı yapılamaz. Sıfırın altına düşen malzemeler için sadece girişlerin ortalaması ve dönemsel ortalama maliyet yöntemi kullanılır.

Malzeme seviyesinin sıfırın altına düşmesine izin verildiğinde, sıfırın altındaki miktarın belirli bir sınırı aşmaması gerekir. 

İşlem girişi sırasında malzeme seviye kontrolü 3 şekilde yapılır. Kontrol şekli öndeğerleri Malzeme Yönetimi Parametreleri bölümünde belirlenir. Malzeme seviyesi asgari, azami ve güvenlik seviyesinin altında ya da üzerinde ise ya da negatife düşmüş ise seçilen kontrol şekline göre program şunları yapar:

  • Hiçbir uyarı vermeden işlemi kaydeder.
  • Uyarı mesajı verir ve işlemi kaydetmek için onay ister.
  • Uyarı mesajı verir ve işlemi kaydetmez.

Fiş ve faturalarda negatif seviyenin altına düşen malzeme seçimlerinde, ilgili fiş satırları yeşil renkte gösterilir. 

Malzeme kartı kopyalandığında, tanımlı ambar parametrelerinin yeni malzeme kartı için de geçerli olması isteniyorsa Malzeme Yönetimi parametrelerinde yer alan Malzeme Kartları Kopyalanırken Fabrika ve Ambar Parametreleri Kopyalansın parametre satırında Evet seçiminin yapılması gerekir.