Malzemeler alış/satış yöntemlerine ve şekillerine göre de farklılıklar gösterir. Karma koli bir satış yöntemidir. Her karma koli bir kaç malzeme kaleminden oluşur ve bu malzemeler farklı KDV oranları üzerinden işlem görür. Karma koli muhasebeleştirme işlemleri karma koliyi oluşturan malzemelerin KDV oranlarına ve tutarlarına göre ayrı hesaplara yapılabilir. Fatura basımında karma koliyi oluşturan malzeme satırları ayrı ayrı yer alır.
Hem karma koli içinde yer alan hem de satışı yapılan malzemelerin koli içindeki satışları ve tek başına satışları ayrı ayrı izlenir ve maliyetleri hesaplanır. Karma koli içinde hangi malların ne miktarda olduğu bellidir. Karma koli malzemelerine ait malzeme kartları, Malzeme Yönetimi Bölümünde kayıt türü karma koli seçilerek açılır. Bu malzemelere ait satış işlemleri ise fiş ve faturalarda satır tipi karma koli seçilerek kaydedilir.
Karma koli içinde hangi malzemelerin yer alacağı ve koli içindeki miktarları kart üzerinde belirtilir. Karma koli stoklar ana birim üzerinden işlem görür. Karma koliyi oluşturan stoklar da karma koli içinde yalnızca ana birim üzerinden işlem görecektir.
Karma koliyi oluşturan malzemelerin birim fiyatları, malzeme kartında, karma koli tanım penceresinde verilir. Burada verilen fiyatlar satış fiş ve faturalarında birim fiyat alanına öndeğer olarak aktarılır.
Fiş ve Faturalarda Karma Koli Satırları: Karma koli olarak alınan mallara ilişkin satış işlemleri Satınalma Bölümünde satış sipariş fişleri, satış irsaliyeleri ve satış faturaları ile kaydedilir.
Satış işlemleri Satış ve Dağıtım program bölümünde satış siparişleri, satış irsaliyeleri ve satış faturaları ile kaydedilir.
Fiş ve faturalarda satırda hareket görecek malzemenin karma koli tipinde olması durumunda, tür kolonunda, satır türü Karma koli olarak belirlenir.
Malzeme kodu kolonunda karma koli malzeme kodu girildiğinde, karma koliyi oluşturan malzemelere ait satırlar otomatik olarak oluşur. Bu satırlar karma koli satırına bağlı ek satırlar olarak görüntülenir. Karma koli içinde yer alan malzemelere ait bu satır bilgileri değiştirilemez ve silinemez.
- Karma koliyi oluşturan malzemelere ait satırlarda, KDV alanına, malzemelerin kartlarında verilen KDV öndeğer olarak aktarılır. Ancak değiştirilebilir.
- Karma koliyi oluşturan stoklar farklı KDV oranları üzerinden işlem görebileceği için, karma koli malzeme satırında KDV oranı alanına bilgi girilemez.
- Karma koli içinde yer alan malzemelere ait satırlarda birim fiyat alanına, karma koli tanımında verilen fiyatlar otomatik olarak gelir ve değiştirilemez. Ancak karma koli malzeme birim fiyatı değiştirilebilir.
- Karma koli malzeme satırında birim fiyat alanında, tanımlı satış fiyatı seçilebileceği gibi, satış işlemi diğer fiyatlar üzerinden de yapılabilir. Fiyat değiştirildiğinde, karma koli satırlarında yer alan malzemelerin fiyatları da dağılım oranlarına bağlı olarak değişir.
- Gerek karma koli gerekse karma koliyi oluşturan malzeme satırlarında, indirim kolonuna bilgi girilemez. Karma koliyi oluşturan malzeme satırlarına indirim ve masraf satırı girilemez.
Hareket gören karma koli malzeme satırlarının değiştirilmemesi mümkündür. Bunun için ilgili malzeme kartının "Karma Koli Satırları" sekmesinde yer alan "Karma Koli Satırları Değiştirilmesin" alanının işaretlenmesi yeterli olacaktır.
Karma Koli Malzemeye ait İndirim, Masraf ve Promosyonlar
Karma koli malzemelere ait olan indirim, masraf ve promosyonlar karma koliyi oluşturan malzeme satırlarının altında satır türü belirlenerek kaydedilir. Satır için geçerli olacak masraf, indirim ve promosyonlar için doğrudan tutar indirim oranı ya da miktarı belirtilir. Ya da tanımlı indirim, masraf ve promosyon kartları kullanılır. Satır türü olarak indirimler için indirim. masraflar için masraf, promosyonlar için Promosyon seçilir.
Karma koli satırı için geçerli olacak indirim, masraf ve promosyonların hangi öncelikle yapılacağı satış koşul tanımı yapılarak belirlenmişse, Satış Koşulları seçeneği ile tanımda belirlenen koşullar uygulanır. Satış koşullarını uygula seçeneği F9-sağ fare tuşu menüsünde yer alır. Satış koşul tanımında belirlenen indirim, masraf ve promosyonlar uygulanır ve karma koliyi oluşturan malzeme satırlarının altında listelenir. Satış koşulları uygulanırken karma koliyi oluşturan malzeme satırları değil karma koli malzeme satırı dikkate alınır.
Karma Koli Malzemelere ait İşlemlerin Muhasebeleştirilmesi
Karma koliye ilişkin fişlerin muhasebeleştirilmesinde, karma koli satırındaki tutar diğer malzeme satırlarına benzer şekilde karma koli muhasebe hesabına aktarılacaktır. Karma kolinin muhasebeleştirme açısından tek farkı KDV tutarındadır.
Karma koliyi oluşturan malzemelerin KDV oranları ve bu malzemelerin payına düşen KDV tutarları göz önüne alınarak, KDV tutarı parçalanır ve farklı KDV hesapları altında muhasebeleştirilir.