Enflasyon Düzeltme Defteri

Enflasyona göre mali tablolarda yapılan düzeltme işlemleri resmi defterlere yansımaz. Bununla birlikte bu işlemlerin resmi olmayan bir defterde tutulması gerekmektedir. Tebliğ uyarınca bu defter "Enflasyona Göre Düzeltme Defteri"dir.

Genel Muhasebe/Defter ve Dökümler/Enflasyona Göre Düzeltme Defteri menüsü ile ulaşılacak defter dökümü filtreleri şunlardır:

Geçmiş Dönem filtresi, geçmiş dönemlerin bitiş rapor ayına göre düzeltilmesini ve düzeltme sonuçlarının resmi olmayan defterlere yansımasını sağlama amacını taşımaktadır. Bu anlamda filtre aktif olmadığı müddetçe içinde bulunulan dönemin düzeltilmesi söz konusu olacaktır. Filtre aktif iken ise seçili dönem bitiş rapor ayına göre düzeltilerek ilgili düzeltme kayıtları oluşturulacaktır.

Defter dökümü aşağıdaki gibidir:

Hesap Kodu ve Adı alanında listelenecek olan hesaplar, filtre kriterlerine uygun olan hesaplar olup koda göre listelenir. Her bir hesap için, filtrede verilen rapor başlangıç ve bitiş tarihine uygun muhasebe hareketleri taranır borç karakterli olanlar Tarihsel Borç kolonuna, alacak karakterli olanlar ise Tarihsel Alacak alanına yansır.

Düzeltme işlemine tabi tutulacak hesaplar şunlardır; tüm parasal olmayan hesaplar, gelir tablosu hesapları (Finansal tablolardan Gelir Tablosu işaretli olanlar) ve maliyet hesapları (Finansal tablolardan Satışların Maliyeti Tablosu işaretli olanlar).

Bu hesaplar dışında kalan parasal hesaplar ise bilançoda düzeltildiği gibi düzeltilerek döküm yapılacaktır. Buna göre ilgili hesabın tarihsel alacak ve tarihsel borç hareketleri tek tek düzeltilerek, düzeltilmiş değerler düzeltilmiş Borç ve Alacak kolonlarına yansır. Düzeltilmiş değer ile tarihsel değerler arasındaki farklar ise düzeltme kayıtlarına yansır. "Düzeltilmiş değer-Tarihsel değer>0" ise aradaki fark artış yönünde olmuş demektir. Bu durumda eğer değerin tipi borç ise fark düzeltme kayıtlarında Borç, enflasyona göre düzeltme hesabında ise Alacak bölümüne yansır. Eğer değerin tipi alacak ise fark düzeltme kayıtlarında Alacak, enflasyona göre düzeltme hesabında ise Borç bölümüne yansır. Eğer "Düzeltilmiş değer-Tarihsel değer<0" ise fark düzeltme kayıtlarında hesap karakterinin tam tersi karakterli yazılacaktır. Yani borç hareketlerinin düzeltilmiş değeri ile tarihsel değeri arasında azalış yönünde bir fark oluşmuşsa fark düzeltme kayıtlarına Alacak, enflasyona göre düzeltme hesabında ise Borç bölümüne yazılacaktır.

Örnek tablo aşağıdaki gibidir:

Yukarıdaki enflasyona göre düzeltme defterinin her bir satırı şunları anlatmaktadır:

• 150 hesabın tarihsel olarak borç toplamları 10,000, alacak toplamları ise 5,000 olarak hesaplanmıştır. Bu hesaba ait hareketler enflasyona göre yeniden değerlendiğinde ise borç toplamının 12,000, alacak toplamının ise 6,000 olduğu saptanmıştır. Buna göre 150 hesabın borcunda 2,000 TL' lik bir düzeltme, alacağında ise 1,000 TL' lik bir düzeltme yapmak gerekmektedir. Buna karşılık bu düzeltme hareketlerinin karşı hareketleri enflasyona göre düzeltme hesabına 2,000 TL borç ve 1,000 TL alacak yazmak olacaktır.
• 151 hesabın tarihsel olarak borç toplamları 20,000 TL hesaplanmıştır. Bu hesaba ait hareketler enflasyona göre yeniden değerlendiğinde ise borç toplamının 18,000 TL olduğu saptanmıştır. Buna göre 151 hesabın alacağına 2,000 TL' lik bir düzeltme eklenmeli ki 20,000 (B) ile 2000 (A) toplamı 18,000 (B) verebilsin. Buna karşılık enflasyona göre düzeltme hesabına 2,000 TL borç yazılmalıdır.
• 152 hesabın tarihsel olarak borç toplamları 5,000, alacak toplamları ise 3,000 olarak hesaplanmıştır. Bu hesaba ait hareketler enflasyona göre yeniden değerlendiğinde ise borç toplamının 4,000, alacak toplamının ise 3,500 olduğu saptanmıştır. Buna göre 152 hesabın alacağında "1000 (5000-4000) + 500 (3500-3000)=1500" TL' lik bir düzeltme yapmak gereklidir. Buna karşılık enflasyona göre düzeltme hesabına 1,500 TL borç yazılmalıdır.