Sabit kıymetler için maliyet artırıcı giderler kullanma ömrünü uzatmak için yapılan harcamalar olabileceği gibi, kullanma ömrünü uzatmayan ancak fonksiyon ve yararını artırıcı giderler de olabilir.
Kullanma Ömrünü Uzatıcı Giderler
Kullanma ömrünü uzatıcı giderler, uygulandıkları sabit kıymet kıymete ait sürede ve aktifleştikleri yıldan başlayarak itfa edilir.
Örnek
Sabit Kıymetin Kullanma Ömrünü Uzatıcı Giderler aşağıdaki gibidir:
Alış Yılı | Alış Değeri | Amortisman Oranı | Birikmiş Amortisman | Net Defter Değeri |
|---|---|---|---|---|
(%20) | ||||
1995 | 6.000,00 | 1.200,00 | 1.200,00 | 4.800,00 |
1996 | 6.000,00 | 1.200,00 | 2.400,00 | 3.600,00 |
1997 | 6.000,00 | 1.200,00 | 3.600,00 | 2.400,00 |
800,00 | 160,00 | 160,00 | 640,00 | |
1998 | 6.000,00 | 1.200,00 | 4.800,00 | 1.200,00 |
800,00 | 160,00 | 320,00 | 480,00 | |
1999 | 6.000,00 | -- | 5.999,99 | 0,01 |
800,00 | 160,00 | 480,00 | 320,00 | |
2000 | 6.000,00 | -- | -- | 0,01 |
800,00 | 160,00 | 640,00 | 160,00 | |
2001 | 6.000,00 | -- | -- | 0,01 |
800,00 | 160,00 | 800,00 | 0,00 |
Fonksiyon Artırıcı Giderler
Bu türdeki maliyet artıcı giderler sabit kıymetin normal kullanma ömründeki fonksiyon ve yararını fazlalaştırdığı için, maliyet asıl sabit kıymetin kalan itfa süresi içinde eşit tutarlarda amorti edilir.
Örnek
Sabit Kıymetin Fonksiyonunu Arttırıcı Giderler aşağıdaki gibidir:
Alış Yılı | Alış Değeri | Amortisman Oranı | Birikmiş Amortisman | Net Defter Değeri |
|---|---|---|---|---|
Alış Yılı | Alış Değeri | Amortisman Oranı | Birikmiş Amortisman | Net Defter Değeri |
(%20) | ||||
1995 | 1.000,00 | 200,00 | 200,00 | 800,00 |
1996 | 1.000,00 | 200,00 | 400,00 | 600,00 |
1997 | 1.000,00 | 200,00 | 700,00 | 600,00 |
300,00 | 100,00 | |||
1998 | 1.000,00 | 200,00 | 1.000,00 | 300,00 |
300,00 | 100,00 | |||
1999 | 1.000,00 | 199,99 | 1.299,99 | 0,01 |
300,00 | 100,00 |
Sabit kıymetlere ait bu giderler, sabit kıymet kayıtları üzerinden belirlenir. Sabit kıymet tanımında gider özelliği ile kaydedilen sabit kıymetlerin amortismanları, gider olarak kullanıldığı sabit kıymetler üzerinden hesaplanır.
Gider olarak atama işlemi, sabit kıymet kayıtları listesinde F9-sağ fare tuşu menüsünde yer alan; Ömür Uzatıcı Gider Ata ve Fonksiyon Artırıcı Gide Ata seçenekleri ile yapılır.
Yapılan giderlerin amortismanı sabit kıymetle beraber hesaplanır. Gider için ayrılan amortismanlar gider kaleminin amortisman tablosundan da takip edilir. İlgili gider kalemi için ayrıca amortisman hesaplatılması yapılmaz.
Gider olarak kullanılan sabit kıymet sadece bir sabit kıymet kaydıyla ilişkilendirilebilir. Başka bir kayıtla ilişkilendirilmek istendiğinde daha önce kurulmuş olan ilişkinin koparılması gerekir.
Amortismanı hesaplanmış giderin ilişkisi koparılamaz. Amortismanı hesaplanmamışsa Shift+Del tuş kombinasyonu ile ilişki koparılabilir.
Gider kayıtları için hesaplanan amortisman değerleri beraber kullanılan sabit kıymet kayıtları üzerinden muhasebeleştirilir. Gider kalemleri üzerinden amortisman hesaplatma ve muhasebeleştirme işlemleri gerçekleştirilmez.
Sabit kıymetle ilişkilendirilen gider hareketleri, sabit kıymet kayıtları listesinde F9-sağ fare tuşu menüsünde yer alan Sabit Kıymet Giderleri seçeneği ile izlenir.
Sabit kıymetlere ait işlemler muhasebeleştirilirken, gider kalemleri beraber kullanıldıkları sabit kıymet kayıtları ile beraber muhasebeleştirilir. Sabit kıymet muhasebeleştirme işlemleri filtreleri arasında bulunan Sabit Kıymet Kodu ve Açıklaması filtresinden ulaşılan sabit kıymet listesinde gider işaretli sabit kıymet tanımları yer almaz.
İlişkilendirme Tarihi
Ömür uzatıcı ve fonksiyon arttırıcı gider atama ekranında ilişkilendirme işlemi yapılırken "İlişkilendir" butonuna basıldığında ilişkilendirilme tarihinin girildiği bir pencere açılır. Bu pencere, sabit kıymet ile ilişkilendirilecek malzemelerin fatura/fiş tarihi ile ilişkilendirme tarihinin farklı olması durumunda ve ilişkilendirme tarihinin malın kullanıma alındığı tarih olması isteniyorsa kullanılır.
Alınan malın sabit kıymet kaydı ile ilişkilendirilirken, gider yansımasının başka bir tarihte yapılır. İlişkilendirilecek kayıt birden fazla ise gelen pencerenin öndeğeri günün tarihi; eğer tek bir kayıt ilişkilendirilmek isteniyorsa öndeğer tarih fişin tarihi olarak belirlenir. İlişkilendirme tarihi sabit kıymet giderleri listesinde görüntülenir. İlişkilendirilen gider bir sabit kıymet kaydıysa bu kayıtların aktif tarihi ve amortisman başlangıç tarihi ilişkilendirme tarihine göre güncellenir ve amortisman hesaplamasında bu tarih dikkate alınır.
Gider Sabit Kıymet Hareketleri'nin Filtrelenmesi
Sabit kıymet kayıtları üzerinde "Ömür Uzatıcı Gider Ata" ve "Fonksiyon Artırıcı Gider Ata" seçenekleri ile açılan Gider Sabit Kıymet Hareketleri penceresinde filtreleme yapmak ve verilen filtreler doğrultusunda istenilen kayıt ya da kayıtları görüntülemek mümkündür. Bunun için pencerede yer alan "Filtrele" düğmesi kullanılır. Kayıtlar, Sabit Kıymet Kodu, Fiş Tarihi, İşyeri, Bölüm, Ambar, Fabrika ve Gider Kayıtları İle İlişkilendirilenler bilgileri çerçevesinde filtrelenir.