Page History
Maliyet muhasebesi için modüler tanımlamalarla ilgili ayrıntılı bilgiye bu dokümandan ulaşılır.
Maliyet Muhasebesi modülü, ; Stok, Üretim, Fatura, Muhasebe ve Entegrasyon modülleri ile entegre, Personel, Demirbaş programları ile bağlantılı çalışmaktadırçalışır. Maliyet muhasebesi Muhasebesi modülünden kayıt ve işlem yapılabilmesi stokyapılması Stok, üretimÜretim, faturaFatura, ve muhasebe Muhasebe modüllerindeki kayıtların eksiksiz girilmiş olmasını girilmesini gerektirir. Bunlar;
- Stok modülündeModülü'nde; parametre parametre girişinden maliyet sistemi parametresinin işaretlenmesi, hammadde, mamul ve yarı mamul stok sabit kayıtlarının ayrı ayrı tanımlanması,
- Muhasebe modülündeModülü'nde; Muhasebe muhasebe hesap planının eksiksiz girilmesi,
- Üretim Modülünde -
...
- Üretimler reçeteler ile yapılıyor ise Üretim Modülünde; ürün reçetelerinin yaratılmış olmasıdır.
...
- Üretimler reçetelerle yapılıyorsa - ürün reçetelerinin oluşturulması gerekir.
Üretimi iki aşamadan oluşan bir A firmasını ele alacağız:
A firmasının ele alındığı varsayıldığında;
A firmasında, 1. aşamada iki ayrı yarımamul yarı mamul üretilmekte, 2. aşamada ise bu yarımamuller yarı mamuller kullanılarak bir mamul üretilmektedir. Bu bilgiler ışığında, A firmasının maliyet muhasebesi Maliyet Muhasebesi kurulumunu sırasıyla göreceğizaşağıdaki şekilde gerçekleşir.
Stok Modülü Tanımlamaları
Parametre Kayıtları
Maliyet muhasebesi Muhasebesi kayıtlarının oluşturulabilmesi oluşturulması ve entegre işlemlerinin yapılabilmesi yapılması için ilk işlem, Stok Modülündeki/Parametre girişi → Stok Parametreleri bölümünden maliyet sistemini sorgulayan parametrenin işaretlenmesi ve maliyet tipinin seçilmesidirseçilmesi gerekir.
Maliyet sisteminin işaretlenmesi sayesinde, Stok Modülü/→ İşlemler /→ Maliyet Oluşturma bölümünün çalışması ile oluşan değerler, stok kayıtları ek sahalardaki birim maliyet sahasına program tarafından atanacaktır. (İlk - ilk madde ve Ambalaj ambalaj malzemeleri için - atanır.)
Stok Sabit Kayıtlarının Tanımlanması
Maliyet muhasebesi Muhasebesi için ön çalışmaların ilk etabı stok kayıtlarının tanımlanmasıdır. Maliyet muhasebesini Muhasebesi'ni oluşturmak için tüm hammaddelerihammadde, yarı mamul ve mamulleri mamullerin stok sabit kayıtlarından tanımlamanız gereklidirtanımlanması gerekir.
A firmasının stokları aşağıda görüldüğü aşağıdaki şekilde kodlanmıştır. A firmasında YM1 ve YM2 üretilmekte, üretilmiştir ve bu iki yarımamul yarı mamul MM1’in üretiminde kullanılmaktadırkullanılmıştır.
Hammaddeler
H1 Hammadde 1
...
H3 Hammadde 3
Mamul Grubu 1MM1
MM1 Mamul 1
Yarımamul Grubu
YM1 Yarımamul 1
YM2 Yarımamul 2
Ambalaj Malzemeleri
AMB1 Yarı Mamul Grubu
YM1 Yarı Mamul 1
YM2 Yarı Mamul 2
Ambalaj Malzemeleri
AMB1 Ambalaj Malzemesi
Stok kayıtlarınızın kayıtlarının oluşturulmasında maliyet muhasebesine yönelik önemli noktalar şunlardır;
Stok kartı kayıtlarında Kartı Kayıtları ekranında aynı maliyet grubuna ait olan stok kayıtlarının ölçü birimlerinin aynı standartda standartta oluşturulmasına dikkat etmeliyizedilmesi gerekir.
Tüm stok kayıtlarınızın, ek bilgi giriş ekranında kayıtlarının, Ek Bilgiler sekmesinden tanımlanan, türü ve mamul grup kodlarının girilmiş olmasına dikkat etmeliyiz.
...
Türü ve Mamul Grup bilgilerinin girilmesi gerektiğine dikkat edilmesi gerekir.
Stok kartlarındaki tanımlamalardan önce, Maliyet Muhasebesi modülündeki Mamul Grup Kodu tanımlamalarının yapılmış olması gerekmektediryapılması gerekir. Mamul grup kodu, ileride anlatılacak olan Grup Kodu, Maliyet Muhasebesi modülünden tanımlanan maliyet grup kodunun girileceği sahadırMaliyet Grup Kodunun girildiği alandır. Bu sahadaalanda, maliyet grup kodlarının rehberine ulaşılabilirulaşılır. Maliyet grup kodlarının tanımlanması ile ilgili ayrıntılı açıklamaları maliyet muhasebesi tanımlamaları bölümde bulabilirsiniz.açıklamalara Maliyet Bilgi Girişi bölümünden ulaşılır.
Türü, maliyet hesaplamaları için belirteç olan sahadır. Maliyet muhasebesi Muhasebesi modülünden oluşan mahsupta mahsup fişinde kullanılan hesaplar, bu sahadaki türe göre değişmektedirdeğişir. Bu sahada mamul, yarı mamul ve yan ürün olarak tanımlanan stok kodları için mamul grup kodu mutlaka girilmelidir. Örneğimize Mamul Grup Kodu bilgisinin mutlaka girilmesi gerekir.
Örneğe göre MM1 kodlu stok için Mamul tipi seçilmiştir. Ayrıca, yine yukarıda kodlama örneklemesini verdiğimiz örneğinde verilen stok kodlarından H1,H2,H3 için bu saha İlkmaddesahanın İlk madde, YM1 ve YM2 için Yarımamul Yarı mamul olarak belirtilmelidirbelirtilmesi gerekir. Üretimde ambalaj için kullanılan AMB1 için 'in Ambalaj Malzemesi olarak işaretlenmelidirişaretlenmesi gerekir.
Muhasebe Hesap Planının Tanımlanması
Maliyet ana grupları (ana Ana ürün merkezleri), aynı zamanda Esas Üretim Gider Yeri merkezleridir. Tanımlamaların düzgün yapılabilmesi yapılması için, Muhasebe Modülündeki Modülü'ndeki hesap kodlarının üretim gider yerleri bazında açılmış olması gerekmektediraçılması gerekir. Kullanıcı firmalar, bu konuda kendileri karar verebilirler. Eğer muhasebede hesap planı detaylanmadandetayı olmadan, referans kodu sistemi ile çalışılıyorsa, ana ürün merkezi tanımlamalarında da referans kodlarını kullanarak maliyet hesaplamalarını hesaplamaları oluşturulabilir. (Referans kodları ile ilgili ayrıntılı bilgiyi Muhasebe Kitabında bulabilirsiniz)
Maliyet hesapları, muhasebe hesap planında ürün bazında detaylandırılmadan detay verilmeden oluşturulabilir. Fakat, ana hesap bazında sarf, maliyet ve satılan malın maliyeti mahsuplarının işlemleri çok zor, sektörel bazda sektör bazında da bazen imkansızdır. Bu durumda, maliyet hesaplamalarının çekirdeği olan hammadde, yarı mamul ve mamul hesaplarının detaylandırılması, kontrol işlemlerini kolaylaştıracaktırkolaylaştırır.
Ürün bazında detaylı maliyet hesaplamalarında, 26/12/1992 tarih ve 21447 sayılı Tek Düzen Hesap Planı ile ilgili tebliğ bunların çeşitlendirilmesini, yani ana ürün merkezlerine, yan ürün merkezlerine (yardımcı Yardımcı üretim merkezlerine) ve masrafın nevine çeşidine göre gruplandırılmasını gruplara ayrılmasını gerekli görmektedirgörür.
Ana ve yardımcı ürün merkezlerimerkezlerinin, işletmelerin isteklerine göre detaylanmasına karşın, masraf nevi detaylamalarıçeşidi detayı, ilk madde malzeme giderleri, işçilik ücret ve giderleri, memur ücret ve giderleri, dışardan dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler, çeşitli giderler, vergi-resim ve harçlar, amortismanlar ve tükenme payları, finasman finansman giderleri olarak ayrı ayrı tanımlanmalıdırtanımlanması gerekir.
Masraf nevine çeşidine ait hesapların ana başlıklarını Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği şu aşağıdaki şekilde açıklamıştır:
Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri
Bu giderler esas üretim gider yerleri ile ilgili olup; mamulün bünyesine giren, mamulün temel öğesini oluşturan ve mamulün bünyesine doğrudan yüklenen maddelerin kullanımı için fiili tutarlarla Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri hesabından izlenir.
Direkt İşçilik Giderleri
Bu giderler esas üretim gider yerleri ile ilgili olup, belli bir mamulün veya hizmetin üretim maliyetine doğrudan doğruya yüklenebilen işçilik giderlerini kapsar. Bu giderlerin hangi mamul veya mamul grubu için harcandığı izlenebilir ve herhangi bir dağıtım anahtarına gerek duyulmadan, işçi başına düşen çalışma süresi ölçülebilen işçilik giderlerinden oluşur. Esas üretim gider yerleri bazında aylık değerler, Netsis Personel programından muhasebeye entegre edilebilir.
Genel Üretim Giderleri
İşletmenin üretimi ve bu üretime bağlı hizmetler için yapılan direkt işçilik ve direkt hammadde ve malzeme dışında kalan giderlerin izlendiği hesaptır.
Bu giderlerin;
Üretim hizmet maliyeti ile ilgili bir gider niteliğini taşıması,
Çeşit ve değer yönü ile doğrudan doğruya değil, ancak dağıtım yoluyla üretim ve hizmet maliyetlerine yansıtılabilir nitelikte olması gereklidir.
Esas üretim merkezleri bazında, bu ana hesap altında işlenecek amortisman hesaplarının aylık ve yıllık değerleri, Netsis Demirbaş programından muhasebeye entegre edilebilmektedir.
Dönem sonlarında Esas Üretim Merkezlerine göre açıklanan hesaplar, yansıtma hesapları ile karşılaştırılarak kapatılır. Maliyet muhasebesi programında, maliyet mamul grupları bazında bu yansıtma hesapları da sorgulanmaktadır.
Direkt İlk Madde Ve Malzeme Yansıtma Hesabı
Dönem sonlarında, 710- Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri bu hesapla karşılaştırılarak kapatılır.
Direkt İşçilik Giderleri Yansıtma Hesapları
Dönem sonlarında, 720-Direkt İşçilik giderleri hesabı bu hesapla karşılaştırılarak kapatılır.
Genel Üretim Giderleri Yansıtma Hesabı
Dönem sonlarında, 730-Genel Yönetim Giderleri bu hesapla karşılaştırılarak kapatılır. Sınai maliyet kapsamına giren hesaplar;
Hatırlanacağı gibi A firması iki ayrı safhadan oluşan bir üretim yapıyordu. Aşağıdaki bölümde Maliyet Ana Mamul Kodlarının tanımlamalarında bahsedileceği gibi, mamullerin üretimi iki ayrı safhadan meydana gelir. Öncelikle ilk safhada YM1 ve YM2 üretiliyor ve daha sonra bu yarı mamuller MM1’in üretimi için kullanılıyor. Maliyet Muhasebesi modülünde, Maliyet Ana Grup Kodu olarak YM’ler için 1. AŞAMA, MM1 için 2. AŞAMA tanımlanmış ve her türlü detay - Stok Sabit Kayıtları, Muhasebe Hesap Planı) bu iki safhaya göre oluşturulmuştur.
Üretim Reçetelerinin Tanımlanması
Üretici firmaların, ürün maliyetlerini hesaplanması için reçeteye tabi mamullerinin reçete kayıtlarını, Üretim → Kayıt → Reçete Kaydı bölümünden tanımlaması gerekir.
Üretim → Reçete Kaydı bölümünden, üretimi yapılacak mamuller için hammadde ve/veya yarı mamullerden oluşan reçetelerin kayıtları ile, izleme ve reçete değişiklikleri yapılabilir. Bütün mamul ve yarı mamullerin reçetelerinin bu bölümden ayrı ayrı kaydedilmesi gerekir.
Bünyede üretimi yapılan tüm mallar mamul veya yarı mamul, üretimi gerçekleştirmek için satın alınan mallar ise hammadde olarak düşünüldüğünde, hangi hammaddelerin hangi yarı mamuller içinde kullanıldığına göre yarı mamul reçeteleri ve hangi hammadde ve yarı mamullerin hangi mamuller içinde kullanıldığına göre de mamul reçeteleri oluşturulur.
Birden fazla seviyeli reçeteler de oluşturulabilir. Yarı mamul seviye sayısı istenen sayıda artırılabilir.
Reçete oluştururken, yarı mamuller ve mamuller olarak bir öncelik sırası yoktur. İstenen düzende reçete oluşturulabilir. Tek şart; tüm hammadde, yarı mamul ve mamul kodlarının stoklarda tanımlanmış olmasıdır.
Seviyelendirme ne kadar anlaşılır ve basit tutulursa, Üretim modülünde çalışmak o kadar kolaylaşır.
MM1 üretim reçetesinin oluşturulması için kullanılan hammadde, ambalaj ve yarı mamul listesinin örneği aşağıdaki şekildedir:
MM1
Hammaddeler
H4
Yarımamul 1
H1
H2
Yarımamul 2
H3
Ambalaj Malzemesi
AMB1
Maliyet Muhasebesi işlemlerinden önce hammadde maliyetlerinin oluşturulması için, üretim reçeteleri bazında üretim sonu kayıtlarının çalıştırılması gerekir. Üretim sonu kayıtlarıyla ilgili önemli noktalar, Maliyet Hesaplatma bölümünde yer alır.