Faturalanmış malzeme ya da hizmetlerden bazılarının fiyatları, kur farkları, yapılan anlaşmalar, masraflar, komisyon giderleri vb. sebeplerden dolayı artabilir ya da azalabilir. Fatura kesildikten sonra oluşan bu farklar fiyat farkı olarak adlandırılır ve cari hesaplara ayrıca faturalanır. Satış işlemlerinden kaynaklanan fiyat farklarının satış giderlerini artıran ya da azaltan etkileri vardır.
Satış işlemlerinden kaynaklanan fiyat farkı faturaları Faturalar bölümünden işlenir. Satış fiyat farkı faturaları birkaç alan dışında ve görüntüsel olarak diğer satış fatura türleri ile aynıdır.
Satış fiyat farkı faturalarında, fatura satırları satış faturaları ile ilişkilendirilir. Seçilen satış faturasına ait satırlar miktar ve tutar bilgileri dışında fiyat farkı faturasına aktarılabilir. Fiyat farkı ile ilişkilendirilen faturaların satırlarına fiyat farkı tutarı dağıtılır. Maliyet Analizi ve Envanter raporlarında dağıtılan bu fiyat farkları da listelenir ve kar zarar hesaplamalarında dikkate alınır.
Satış fiyat farkı faturaları iki şekilde kaydedilir:
1. Satış faturaları listesinde fatura türü olarak Satış Fiyat Farkı Faturası seçilir. Fiyat farkları ile ilgili bilgiler, satırda fiyat farkı uygulanacak malzeme ya da hizmet seçildikten sonra Bağlı Fatura No. kolonunda kaydedilir.
2. Satış fiyat farkı faturaları, satış faturaları listesinde "FF Uygula" seçeneği ile kaydedilir. Bu durumda satış fiyat farkı faturasının tüm alanlarına ilgili bilgiler aktarılır. Bağlı Fatura kolonuna da fiyat farkı uygulanacak faturaya ait bilgiler yer alır.
Satış fiyat farkı faturalarının satırlarına, sipariş ve irsaliye aktarılamaz.
Fatura Satırlarının Satış Hareketiyle İlişkilendirilmesi
Fiyat farklarına ilişkin işlemler için satış fiyat farkı fatura satırlarında malzeme seçimi yapıldıktan sonra, Bağlı Fatura Numarası alanında ilgili malzemeye ait hareketler listelenir.
Hareketler listesinde satış fiyat farkı faturaları için sadece satış hareketleri yer alır.
Satış fiyat farkı faturasında her bir fiyat farkı satırı sadece bir adet satış hareketi ile ilişkilendirilebilir.
Aynı malzeme / hizmet ya da birden fazla satış hareketine fiyat farkı uygulanacaksa, fiyat farkı faturasında her hareket için aynı malzeme / hizmet koduna sahip farklı satırlar girilir ve ilişkilendirilir. Malzeme ya da hizmet hareketleri listesinde faturalar, tarih, fatura numarası, fatura türü, satır net tutarı, fiyat farkı tutarı, işyeri, bölüm ve ambar bilgileri ile listelenir. Liste üzerinde yer alan "Bul" seçeneği ile istenen faturaya ulaşılırken, "İncele" seçeneği ile de fatura ekrana getirilip incelenir.
Malzeme Tutarları: Faturanın orta bölümünde yer alan Malzeme Tutarları alanı, fiyat farkından malzeme tutarlarının nasıl etkileneceğinin belirlendiği alandır. "Artırılacak" ya da "Azaltılacak" seçimi yapılır ve tüm tutar bilgileri burada yapılan seçime göre dikkate alınır. Bu alanda "Azaltılacak" seçiminin yapılması durumunda girilen tüm tutar bilgileri program tarafından - (eksi) olarak yorumlanır.
Stok Maliyetleri: Bu alanda malzeme maliyetlerinin ne şekilde etkileneceği belirlenir. Bu alan "Etkilenecek" ve "Etkilenmeyecek" seçeneklerini içerir. "Etkilenmeyecek" seçiminde, Malzeme Tutarları alanında yapılan seçime göre, malzeme tutarlarındaki değişiklik stok maliyetlerini etkilemez.
"Etkilenecek" seçiminde ise, stok maliyetleri Malzeme Tutarları alanında yapılan seçime göre etkilenir.
Satış Faturalarının Fiyat Farkı Faturalarına Aktarılması
Satış fiyat farkı faturalarının satış hareketleri ile ilişkilendirilmesi için ilgili malzeme / hizmet kodunun fatura satırında girilmesi gerekir. İlişkilendirme işlemi ancak bu kod girişinden sonra ve her satır için ayrı ayrı yapılır. Fiyat farkının belirli bir satış faturasının tamamına ilişkin olması durumunda her bir satırın tek tek aktarılması yerine, sağ fare tuşu menüsünde yer alan Fatura Aktarımı seçeneği ile fatura satırlarının tümü aktarılır. Faturaların satış hareketleri ile ilişkilendirilmesi işlemi fatura tarihine göre yapılır. Başlangıç ve bitiş tarih aralığı verilir. Satış fiyat farkı faturasının ait olduğu cari hesaba ait satış faturaları numara, tarih, fatura türü, özel kod ve toplam bilgileri ile listelenir. Aktarılacak faturalar işaretlenerek seçilir. Seçilen faturaların satırlarına ait bilgiler satış fiyat farkı faturası satırlarına doğrudan aktarılır.
Eğer aktarılacak satış faturasında dönem kapama işlemi uygulanmış malzeme satırları varsa ve fatura onaylanmışsa fiyat farkı faturasına aktarılamaz.
Fiyat Farkı Tutarının Dağıtımı: Satış fiyat farkı faturalarında toplam tutar girilerek bunların malzeme / hizmet satırlarına dağıtılması mümkündür. Bu işlem fiyat farkı faturası üzerinde F9/sağ fare düğmesi menüsünde yer alan Tutar Dağıtım seçeneği ile gerçekleştirilir. Tutar Dağıtım penceresinde satırlarda yer alan malzeme / hizmet kodları, dağıtım yapılırken kullanılacak katsayı bilgisi, dağıtılan tutar ve toplam fatura bilgileri yer alır. Pencerede yer alan alanlar ve girilen bilgiler şunlardır:
Malzeme / Hizmet Kodu: Satış fiyat farkı faturası satırlarında yer alan malzeme kodudur. Malzeme kodları bu alana her bir satır için doğrudan aktarılır.
Dağıtım Katsayısı: Satırlarda yer alan malzemelere, fiyat farklarının dağıtımında kullanılacak katsayıdır.
Fiyat Farkı Tutarı: Satırlara dağıtılacak fiyat farkı tutarıdır. Fatura satırlarında yer alan satır sayısı ile Tutar Dağıtım penceresindeki satır sayısı eşittir. Satırlara dağıtılacak tutarlar ve toplam tutar girildiğinde katsayılar şu şekilde hesaplanır:
Dağıtılacak Tutar = (Toplam tutar / katsayılar toplamı) * o satırın katsayısı
Dağıtım işlemi tamamlandığında tutar bilgileri faturaya olduğu gibi aktarılır.
Satırdaki KDV Hesaplamaları: KDV hesaplamaları satırlarda yer alan malzemelerin KDV oranları üzerinden yapılır. Fatura satırlarının fiyat farkı faturalarına aktarılmasından sonra ilişkilendirilen satış hareketindeki KDV oranı satıra aktarılır ve kullanıcı tarafından değiştirilemez.
Satış Fiyat Farkı Faturalarında Fiş Geneline Uygulanan İndirim ve Masraflar
Satış fiyat farkı faturalarında fiş geneline uygulanacak indirim ve masraflar, fatura üzerinde çizgi ile ayrılan bölümde satır türü seçilerek kaydedilir.
Fiyat farkı faturası geneline ait olan bu indirim ya da masrafların ne şekilde izleneceği ise sağ fare tuşu menüsündeki Fatura Parametreleri seçeneği ile kaydedilir. Bu pencerede malzeme maliyetine seçimi yapılırsa fiş geneline ait indirim ve/veya masraflar fatura satırlarına eşit ağırlıklı olarak dağıtılır ve bu satırların bağlı olduğu faturalara bu değerler yansıtılır.
Fatura Parametreleri penceresinde indirim ve masrafların ayrı muhasebe hesabında izleneceği belirtilmişse fiş geneline ait indirim ve masraflar fiyat farkı fatura satırlarını etkilemez ve bağlı olduğu fatura satırlarına yansıtılırken dikkate alınmaz. Bu indirim ve masraflar belirtilen muhasebe hesapları altında izlenir. Fiyat farkı faturası üzerinde Stok Tutarları parametresi "Artırılacak" seçilirse girilen indirimler borç masraflar ise alacak olarak muhasebeleşir. Stok Tutarları parametresi "Azaltılacak" seçilirse girilen indirimler alacak masraflar ise borç olarak muhasebeleşir.
Fiyat Farkı Uygulanan Sabit Kıymetler
Sabit kıymet kaydı için kesilen fiyat farkı faturası sabit kıymet kaydındaki Maliyet alanını etkilemez. Bu tutar sabit kıymet kaydındaki Fiyat Farkı alanına yansır. Sabit Kıymet Kayıtları listesinde Giriş Maliyeti kolonundaki tutar “maliyet + fiyat farkı” olarak listelenir.