Yurt içi döviz uygulamasında, faturalar dövizli olarak kesilir fakat tahsilat ve ödemeler TL olarak yapılabilir. Ayrıca bu uygulamada, fatura KDV tutarları ayrı hesaplarda takip edilir. TL. olarak yapılan tahsilat veya ödemelerin, dövizli olarak takip edilmesi gerekir. Dövizli olarak takip edilmediğinde, faturalardan kalan döviz bakiyesi bilinemez ve dövizli kapatma işlemi yapılamaz
Bu uygulamanın yapılması için; programda bulunan alanlar, menü seçeneklerinde yapılması gereken tanımlamalar ve uygulama örnekleri aşağıdaki gibidir.
Gerekli Tanımlamalar
Cari Hesap Kayıtlarında Yapılması Gereken Tanımlamalar
"Cari Hesap Kayıtları" bölümünde bulunan “Yurtiçi Döviz Tipi” alanı kullanılarak, cari hesabın yurt içi dövizli faturaların hangi döviz tipi ile takip edileceği belirlenir. Bu alan dolu olduğunda program, ilgili cari hesabın yurt içi dövizli fatura işlemi yaptığını algılar ve girilen döviz tipi dışında bir döviz tipi ile fatura girişi yapmaz. TL tahsilatların yapılması için “Döviz Tipi” alanının 0 (sıfır) olarak bırakılması gerekir. Eğer bu alana bir döviz tipi girilirse, TL olarak tahsilat ve ödeme yapılamaz.
Uygulamada; yurt içi döviz tipi dolu, döviz tipi boş bırakılan cari hesapların (senet/çek modülleri dışında) yurt içi döviz tipinden farklı bir döviz tipi ile işlem görmesi engellenmiştir. (Kasa Modülü, Dekont Modülü).
Eğer aynı cari ile yurt içi kesilen faturalarda farklı döviz tipleri kullanılıyorsa, kullanılan her bir döviz tipi için ilgili cari hesaba farklı cari hesap kartları açmak gerekir.
Yukarıdaki açıklamalarda, dövizli yurt içi faturaların KDV tutarlarının ayrı hesaplarda takip edildiği ile ilgili bilgiler yer alır. Bu uygulamaya göre, çalışan cari hesaplara KDV tutarlarının aktarılacağı bir cari kart açmak gerekir.
Tüm cari hesaplar için, açılacak KDV cari hesap kodlarının aynı standartta olması gerekir. Program fatura kaydı sırasında, her cari hesabın KDV cari hesap kodunu ayrı ayrı sorgulamaz. Aşağıda açıklaması yer alan “KDV Cari Kod Maskesi” ile KDV cari hesap koduna ulaşılır. Cari kodları açarken; her cari kodun son iki karakteri aynı tanımlanabilir.
Örneğin;
00001TL, 00002TL, A0001TL gibi.
Fatura Modülü Parametrelerinde Yapılması Gereken Tanımlamalar
Fatura bilgisi kaydedildiğinde,
KDV hariç rakamın faturanın kesildiği cari koda, KDV tutarının ise ayrı bir cari koda yazılması için; Fatura → Kayıt → Alış/Satış Parametrelerinin düzenlenmesi gerekir.
İlk olarak, “Faturalarda KDV Ayrılsın Mı (C/H Kaydında)” parametresi işaretlenmelidir. Daha sonra, hangi faturalarda kdv tutarının ayrılacağının belirlenmesi için “KDV ile ilgili özel kodun değeri(kod1 veya kod2)” kaydedilmelidir. Bu parametrede girilecek bilgiye göre, bu bilgiye sahip fatura kayıtlarında kdv tutarının ayrılacağı anlaşılacaktır.
Daha sonra, “Kdv Cari Kod Maskesi” sahasına, kdv tutarlarının aktarılacağı cari kodların maskesinin girilmesi gereklidir. Maskede değişken olan ve sabit olan değerler belirtilmelidir. Faturanın kesildiği cari kodla aynı olan karakterler alt çizgi (_) ile belirtilmelidir. Farklı olan karakterler ise mutlaka aynen girilmelidir. Örneğin; Yurtiçi döviz uygulaması olan cari kodlarımız aşağıdaki şekilde olsun.
00001DV, 00002DV, 00003DV, 00004DV gibi. Bu kodlara karşılık açılan kdv cari kodları ise 00001TL,00002TL,00003TL,00004TL olsun. Bu durumda, maskeye beş adet alt çizgi (_____) ve hemen arkasına da TL karakterini girmeliyiz. Bunun anlamı, ilk beş karakter fatura kesilen cari hesaba göre değişebilir, bu kodu aynen koru, cari kodun son iki karakterine TL’yi ekleyerek oluşan yeni cari koda kdv tutarlarını aktar. Bu kodlama sisteminde, 00001DV kodlu cari hesaba bir fatura kesildiğinde, kdv tutarını aktarmak için 00001TL kodlu bir cari aranacaktır. Bulunamaz ise kdv tutarı da 00001DV cari koduna aktarılacaktır.
Uygulama
Fatura ve Senet Çek Modüllerinde
Bu bölüme kadar uygulamanın başlatılabilmesi için yapılması gereken kayıtlar üzerinde duruldu. Bundan sonra örnek ekranlarda bu uygulamanın nasıl işlediğini görelim.
Cari modülde, yurtiçi döviz uygulaması yapan ve kesilen faturaların aktarıldığı 00001DV no.lu bir kod ile kdv tutarlarının aktarıldığı 00001YTL no.lu iki cari kod açalım. 00001DV no.lu cari kartta “dövizli cari” sahasını işaretleyerek “döviz tipi” sahasını 0 (sıfır) bırakalım ve “yurtiçi döviz tipi” olarak 1 girelim.
Fatura satış parametrelerinde, Kdv ile ilgili özel kod değeri olarak “K” ve kdv cari kod maskesi olarak _____YTL girelim.
Satış faturasın bölümünde ön sorgulama ekranında özel kod2 sahasına K, kdv dahil sahasını işaretlemeden geçelim.
Kalem bilgilerinde 1 adet, döviz tipi 1, döviz tutarı 100, kuru 1,5_YTL.olan bir kalem girelim. Program, döviz tipi 1’den farklı bir tip için kalemin kaydedilmesine izin vermez.Toplamlar sayfasında Tamam tuşuna basarak faturayı kaydedelim.
Cari hareket kayıtlarına aşağıda görüldüğü gibi döviz bilgileriyle, 150_YTL.LIK bir borç hareketi işlenmiş olacaktır.
Faturanın kdv tutarının 00001YTL nolu cari kodun haraketlerine aktarıldığını izleyebilirsiniz.
Bu faturaya karşılık, müşteri çekleri bölümünden döviz değerleri olmayan, 100_YTL.’lık bir tahsilat yapalım ve bu çeki tahsile verelim. Yurtiçi döviz uygulaması olan cari kodlara, sadece senet ve çek modüllerinden TL.’sı kayıt girilebilir. Bunun dışındaki modüllerden girilemez
Cari hareket kayıtlarında, girilen TL.sı kaydın alacak olarak işlendiğini göreceksiniz.
Çekin vadesi geldiğinde, Dekont Modülü/Çek Tahsil Dekont Kaydı bölümünden 2_YTL.lık kur ile tahsil işlemini gerçekleştirelim.
Dekont ekranını incelerseniz, Alacak cari kod ve Borç cari kod sahalarına çeki veren kişinin (00001DV)kodunun otomatik olarak getirildiğini göreceksiniz. Bunu nedeni şudur: Dövizli çalışan cari hesaplarda, kapatma işlemlerinin ve dövizli bakiye kontrolünün yapılması için tüm kayıtlarda döviz bilginin olması gereklidir. Ama bizim carimizde şu anda 100_YTL.’lık bir YTL. kayıt var. Tahsil işlemi sırasında, TL.sı çek kaydı ters bir kayıtla kapatılmakta, YTL.’sı çek tutarı, girilen döviz kuruna bölünerek yeni döviz tutarı hesaplanmakta ve bu döviz tutarları ile cari hareket kayıtlarına yeni bir alacak kaydı oluşturulmaktadır. Aşağıdaki örnek ekrandan, 100_YTL.’lık kaydın hem borç hem de alacak olarak işlendiğini görebilirsiniz.
Bu kayıtlardan, borç olan harekette döviz bilgisi bulunmamakta, alacak hareketinde ise tahsil işlemi sırasında girilen döviz kuruna göre hesaplanan döviz tutarı bulunmaktadır. (100 / 2= 50)
Aynı yöntemle carimize kuru 1,5_YTL., döviz tutarı 100 olan bir fatura daha kaydedelim.
Kasa Modülü ve Dekont Modülü
Şimdi, Kasa Modülü kullanılarak 50_YTL.’lık bir kayıt girelim (Döviz kuru:2, döviz tutarı:25).
Kasa ve Dekont modülünden, yurtiçi döviz tipi tanımlanmış cari hesaplardan yapılacak tahsilat ve ödemelerde, işlemin yapıldığı kasa YTL.’sı tanımlanmış bile olsa mutlaka döviz tipi girilmesi gerekecektir. Program döviz bilgileri ekranını açacak ve döviz tipi sahasına, cari kartta girilen Yurtiçi Döviz Tipini getirecektir. Aynı zamanda, bu döviz tipinin değiştirilmesine izin verilmeyecektir.
Bu uygulamanın kullanıldığı durumlarda, yaşlandırma mantığı ile döviz tutarlarında yaşlandırma yapılması, hareketlerden kaynaklanan bakiye döviz tutarlarının, YTL.tutarlar ile gecikme veya erken ödemelerin listelenmesi amacıyla Cari/Dövizli Listeler/ Yurtiçi Cariler Dövizli Yaşlandırma Listesi kullanılabilir. Ayrıca,kKapatılmış dövizli faturalar baz alınarak, oluşan kur farklarının listelenmesi için Cari/ Dövizli Listeler/ Yurtiçi Cariler Kur Farkı Listesi kullanılabilir.