Satınalma Faturalar Listesinden Borç Takip İşlemleri

Cari hesaba ait borç takip ve kapatma işlemleri satınalma faturaları listesinden kaydedilir. Borç Takip penceresi, bir cari hesaba ait borç ve alacak işlemlerinin vade tarihi sırasına göre listelendiği ve bu işlemler üzerinde borç kapama, geri alma vb. işlemlerin yapılabildiği bir araçtır.

Her cari hesabın yerel para birimi ve işlem dövizi türünden yapılmış borç ve alacak hareketleri borç takip penceresinde izlenir. Borç takip penceresinin işlem sonunda otomatik olarak açılması ve kapatma işlemlerinin yapılması sağlanabilir. Bunun için Finans Parametreleri seçeneğinde Borç kapama penceresi filtresi kullanılır. Fiş kaydedilir kaydedilmez borç takip penceresinin açılacağı işlemler seçilir.

Borç Takip penceresinde cari hesaba ait işlemler tarih, fiş numarası, işlem, borç, alacak, bakiye, belge numarası, ticari işlem grubu, ihtar, vade farkı, satış elemanı, özel kod, devir işlem tarihi, işyeri, ithalat/ihracat dosya kodu, makbuz numarası ve proje kodu kolonlarıyla listelenir. (Satış ve Satınalma Parametrelerinde "Ödeme Hareketleri Satır Bazında Oluşturulsun" parametresi "Evet" olduğunda, fiş satırlarındaki özel kod; "Hayır" olduğunda ise fiş başlığındaki özel kod listelenir)

Verilen proforma faturalar dışındaki tüm fatura türleri borç takipte dikkate alınır. Fatura geneline ya da satırdaki işleme ödeme planı bağlanmışsa, fatura borç takip penceresinde ödeme sayısı kadar parçalara ayrılarak yer alır. Tarih kolonunda her ödeme için hesaplanan ödeme tarihi görülür. Ödeme planına bağlı olmayan faturalar borç takip penceresinde tek bir satır olarak listelenir. Faturalar borç takip penceresine kapanmamış işlem olarak yansır. 

Herhangi bir ödemeyle kapatılan ya da bir kısmı kapanan işlem satırları bir bağlaçla birbirine bağlı olarak listelenir. Böylece hangi ödeme ya da tahsilatın hangi işlemi kapattığı, kapatılan ve kalan tutar bilgileri ile izlenir.

Borç Takip Filtreleme İşlemleri

Borç Takip penceresinde istenen kayıt ya da kayıtların aranması ve görüntülenmesi için Filtreler seçeneği kullanılır. Borç Takip penceresinde satırlarda filtreleme işlemi yapılır ve istenen özellikteki kayıt ya da kayıtlara ulaşılır. Bu filtre seçenekleri ve kullanım şekilleri aşağıdaki tabloda yer almaktadır:

Borç takipte kapatma işlemleri; Kapat, Çoklu Kapat, FIFO Kapat ve Otomatik Kapat olmak üzere dört şekilde yapılabilir.

Kapat: Bu seçenekte istenen işlem, kullanıcının seçeceği başka bir işlemle kapatılır.
Kapatılacak olan işlem seçildikten sonra, bu işlemi kapatacak olan karşı işlem seçilir. Karşı işlem seçildikten sonra ekrana gelen "Kapatılacak Tutar" penceresindeki miktar otomatik olarak işlem tutarı olarak gelir, ancak manuel olarak değiştirilebilir. Bu seçenekle aranan fişin bir kısmı daha önceden kapatılmışsa, cursor aranan fişin ilk parçasına gider. Kalan tutar başka bir işlem ile kapatılabilir.

Çoklu Kapat: Borç takip penceresinde, kullanıcı tarafından belirlenen birden fazla hareketin birbirini kapatması isteniyorsa çoklu kapat seçeneği kullanılır. Çoklu Kapat seçeneği Borç takip penceresinde sağ fare tuşu menüsünde yer alır. Çoklu kapatma işleminde, kapatılacak hareketler işaretlenerek seçilir. İşaretlenen hareketler arasında FIFO yöntemine göre kapatma yapılır.

FIFO kapatma işleminde o harekete göre ters bakiyeli ve başka kapama işlemlerinde kullanılmamış uygun hareketler arasından, Finans Parametreleri/FIFO Borç Kapamada Dikkate Alınacak Tarih parametre satırında yapılan seçim doğrultusunda, vade tarihine ya da işlem tarihine göre en önce olan hareket kapama işleminde kullanılır. FIFO'ya göre kapama yapılırken hangi döviz türüne göre kapama yapılacağı "İşlem Dövizi" alanından yapılan seçime göre belirlenir. Bu alanın görüntülenebilmesi için Cari Hesap kartı Ticari Bilgiler sekmesindeki Ödeme İzleme alanında "Değişik Dövizli İşlemlerle" seçiminin yapılmış olması gerekir. 
Yani vade tarihine göre ya da işlem tarihine göre (FIFO Borç Kapamada Dikkate Alınacak Tarih parametre satırında yapılan seçim doğrultusunda) küçükten büyüğe doğru sıralı olan borç hareketleri ve alacak hareketleri bu sıraya uygun olarak birbirini kapatır.

Otomatik Kapat: Bu seçenekle pencerede yer alan tüm hareketler FIFO mantığına göre kapatılır. Daha önceden bazı hareketler kapatılmış ise kalan hareketler arasında kapama yapılır. 
Vade tarihine göre küçükten büyüğe doğru sıralı olan borç ve alacak hareketleri bu sıraya uygun olarak birbirini kapatır. Burada vade tarihi sırasının yanı sıra işlemlerin türleri de kapama öncelikleri açısından önemlidir. Örneğin nakit işlemleri ve çek/senet işlemleri faturaları kapatır vb. Otomatik kapama yapıldığı sırada daha önce kullanıcı tarafından kapatılmış hareketler varsa, o hareketlerin durumu bozulmaz ve diğer işlemler arasında FIFO kapama yapılır.

Bu 4 şekilde yapılan kapatma işlemi sonucunda, işlemler tamamen kapanmıyorsa kapalı kısım ve kapalı olmayan kısım olmak üzere parçalanır. Kapatma sonucu parçalanan işlemin her parçası diğer parçalara bağlı olarak görüntülenir. Kapatılan yani kalan alanı boş olan işlemler üzerindeyken, karşı işlem alanında işlemi kapatan fişin numarası, tarihi, türü ve fiş toplam tutarı listelenir.

Borç takip penceresinde F9/sağ fare menüsünde yer alan diğer seçenekler şunlardır: 

Geri Al: Bu seçenek, kapatma işlemini iptal etmek için kullanılır. İmlecin üzerinde bulunduğu kapama işlemi geri alınır.

Karşı İşlem: Borç takip penceresinde hangi hareketin hangi hareketi kapattığı karşı işlem seçeneği ile izlenebilir. Kapatılan işlemler üzerindeyken pencere üzerinde karşı işlem alanında işlemi kapatan fişin tarihi, numarası, türü ve fiş toplam tutarı listelenir.

Bul: Borç takip penceresinde istenen hareketin bulunması için kullanılır. Açılan pencerede aranan fişe ait bilgiler girilir.

Toplamlar: Borç takip penceresinde F9/sağ fare menüsünde yer alır. Cari hesabın o ana kadar ki işlem sayısı ile bu işlemler sonucunda oluşan toplam borç, alacak ve bakiye bilgilerini görüntülemek için kullanılır. Bu penceredeki bakiye bilgisinin; cari hesap kart listesindeki cari hesap bakiyesi ile birebir olması şarttır.

Filtrele: Borç takip penceresinde yer alan hareketleri filtrelemek ve bu koşullara uygun hareketleri listelemek için filtrele seçeneği kullanılır. İşlem tarihi, vade tarihi, işyeri, bölüm, işlem döviz türü, ticari işlem grubu seçenekleri kullanılarak filtreleme yapılır. "Kapanmamış Hareketler" filtre satırında yapılan seçime göre listelemede sadece kapanan hareketlerin görüntülenmesi sağlanabilir.

Takipten Düş: Cari hesaba ait borç takibinde, ödeme hareketlerinden herhangi birisi takip dışı bırakılmak istendiğinde, sağ fare menüsünde yer alan "Takipten Düş" seçeneği kullanılır. Açılan pencerede takipten düşülecek borç/alacak bilgileri (işlem no, işlem tarihi ve türü), toplam tutar ve takipten düşülecek tutar bilgileri ile kapatma işlemi bilgileri yer alır (fiş numarası, tarih, açıklama). Kapatma işlemi bilgileri takipten düşülecek olan hareket için oluşturulacak borç/alacak dekontu bilgileridir. Tarih alanına işlem tarihi öndeğer gelir; istenirse değiştirilebilir.

Farklı Dövizler Üzerinden Borç Kapatma İşlemleri

Programda farklı döviz türleri ile borç kapatma yapılabilir. Farklı döviz türleri ile işlemlerin birbirlerini kapatabilmeleri için cari hesap kartı açılırken "Ödeme İzleme" alanında "aynı dövizli işlemlerle" ve "değişik dövizli işlemlerle" seçeneklerinden "değişik dövizli işlemlerle" seçilmelidir. Bu seçim yapıldıktan sonra borç takip penceresinde döviz türlerine bakılmaksızın listelenen hareketler birbirini kapatabilecektir. Cari hesap kartlarındaki bu seçim yapıldıktan sonra açılan borç takip penceresinde yer alan birbirinden farklı dövizlerle yapılmış işlemler kendi aralarında kapatılabileceklerdir.

Cari Hesap için Ödeme İzleme Öndeğeri

Borç kapatma işlemlerinin ne şekilde yapılacağı cari hesap kartında Ticari Bilgiler sayfasında Ödeme İzleme alanında belirlenir. Ödeme izleme 2 şekilde yapılır: 

Aynı Dövizli İşlemlerle: Cari hesaba ait borç takip ve ödemeler tek bir döviz türü üzerinden izlenir. Farklı işlem dövizi üzerinden kaydedilen faturalar ve ödeme hareketleri birbirini kapatamaz. Kapatma işlemi yapıldığında program işlem döviz türleri uyuşmuyor mesajı verir. 

Değişik Dövizli İşlemlerle: Farklı işlem dövizi üzerinden yapılan işlemler ve ödemeler birbirini kapatabilir.

Otomatik Ödemeler

Satınalma ve satış İşlemlerinde fatura kaydedilirken ödeme işlemine ait belgede kaydedilir ve borç takip sisteminde izlenir.

Otomatik ödeme özelliğinin kullanılması için Cari Hesap Kartı Ticari Bilgiler sayfasında Ödeme Tipi seçeneği kullanılır.

Ödeme Tipi Cari hesaba ait işlemlerde ödeme tipinin belirlendiği öndeğerdir. Burada yapılan seçime göre satış ve satış iade faturaları kaydedilirken ödeme işlemi de kaydedilir. Ödeme tipi alanı; İşlem Yapılmayacak, Nakit, Çek, Senet, Kredi Kartı ve Mağaza Kartı olarak altı seçeneklidir.

Otomatik ödeme/tahsilatlar kasa üzerinden ya da Ticari Sistemde ilgili program bölümünde kesilen fişlerle kaydedilir. Kullanılacak bölüm öndeğeri Ticari Sistem Yönetimi program bölümünde Satış ve Dağıtım Parametreleri seçeneği ile belirlenir.

Nakit Ödemeler: Ödeme tipi nakit seçildiğinde, satış faturası kaydedilirken kasadan ya da ticari sistemde Cari Hesap Fişleri ile kesilen C/H Tahsilat penceresi açılır. Pencerede yer alan bilgiler kaydedildiğinde satış faturası ödeme bilgileri de kaydedilmiş olur. İade işlemine ait satış iade faturasında ise kasadan kesine Nakit Ödeme Fişi otomatik olarak oluşur. Ödeme bilgileri kullanıcı onayı ile kaydedilir. 
Faturaya bir ödeme planının bağlı olması durumunda fatura tarihine ait bir ödemenin olması durumunda nakit tahsilat fişi ekrana gelir. Nakit tahsilat tutarı fatura tarihindeki ödeme tutarı kadar olacaktır.

Çekle Yapılan Ödemeler: Ödeme tipi çek seçildiğinde, ödeme planı kullanılmayan satış faturası kaydedilirken Çek Giriş Bordrosu ekrana gelir. Fatura toplam tutarına ait çek kaydı bordro satırlarında yer alır. Çekin vadesi faturanın tarihidir. 
Faturada ödeme planının kullanılması durumunda, ödeme planında belirtilen vade tarihlerine ait çek üretilir. Çeklerin tutarları ödeme tutarları ile aynıdır.

Senetle Yapılan Ödemeler: Ödeme tipi senet seçildiğinde, ödeme planı kullanılmayan satış faturası kaydedilirken Senet Giriş Bordrosu ekrana gelir. Fatura toplam tutarına ait senet kaydı bordro satırlarında yer alır. Çekin vadesi faturanın tarihidir. 
Faturada ödeme planının kullanılması durumunda, ödeme planında belirtilen vade tarihlerine ait senet üretilir. Senetlerin tutarları ödeme tutarları ile aynıdır.

Kredi Kartı ile Yapılan Ödemeler: Fatura toplamına ait ödeme hareketi kredi kartı fişi oluşturularak kaydedilir.

İşlem Yapılmayacak seçiminde ise, satış faturaları kaydedilirken herhangi bir ödeme penceresi ekran gelmeyecektir. Dolayısıyla borç kapama işleminin hangi işlem ile yapılacağı borç takip penceresinde belirlenir. 
Satış faturaları listesinde, ilgili faturanın ait olduğu cari hesabın borç takip ve kapatma bilgileri F9/sağ fare tuşu menüsünde yer alan Borç Takip seçeneği ile listelenir. Satış faturası kaydedilirken seçilen ödeme tipine uygun olarak oluşturulan Nakit Tahsilat, Nakit Ödeme, Çek Girişi, Senet Girişi, Çek Çıkış, Senet Çıkış işlemi borç takip penceresinde ilgili fatura kaydı ile otomatik olarak ilişkilendirilir.

İade İşlemlerinde Ödeme Tipi

Satış iade işlemlerinde, ödeme tipi belirlenmişse fatura kaydedilirken kasadan kesine nakit ödeme fişi oluşacaktır. Oluşan nakit ödeme fişinin tarihi fatura tarihi ile aynıdır. 
İade faturasında iade tipi giriş/çıkış maliyeti seçilirse ilgili fatura iade işlemi ile ilişkilendirilir. Bu faturanın ödeme hareketleri içince nakit tahsilat işleminin olması ve tutarının iade tutarına eşit ya da fazla olması durumunda ilişkilendirme yapılabilir. Aksi durumda iade işlemine ait bilgiler doğrudan kullanıcı tarafından kaydedilir.