Muhasebe Hesaplarında Bakiye Üzerinden Enflasyon Farklarının Mahsuplaştırması

Enflasyon farklarının mahsuplaştırılmasında, basit ortalama yöntemine göre enflasyon düzeltmesi yapıldığında, parasal olmayan borç ve alacak hesapları için enflasyon farkları, hesaplama tarihindeki son bakiye üzerinden hesaplanması ve fark mahsuplarının oluşturulması sağlanabilmektedir.

Bu işlem, muhasebe giriş-çıkışlarının ilişkilendirilmesine ve muhasebe hesaplarına endeks atanmasına gerek kalmadan, hesaplama tarihindeki son bakiye üzerinden enflasyon farklarının mahsuplaştırılmasını sağlamaktadır.

İşlemin yapılabilmesi için Muhasebe Parametrelerinde yer alan "Enflasyon Muhasebesi Basit Ortalama Yönteminde Düzeltme Bakiye Üzerinden Yapılsın" parametresi Evet olarak ayarlanmalıdır.

Parametre Evet olarak ayarlandığında muhasebe hesap kartlarında fiyat endeksi hesaplama türü,  basit ortalama seçili olan hesaplar için  Enflasyon Farklarını Mahsuplaştırma işleminde muhasebe hesabının filtrede belirtilen hesaplama tarihindeki son bakiye ile basit ortalama yöntemine göre hesaplanan düzeltme katsayısı çarpılarak fark mahsubu oluşturulmaktadır.

Basit ortalama yöntemine göre düzeltme katsayısı aşağıdaki formüle göre hesaplanmaktadır.

Not: Formülde bulunan "Bir önceki geçici vergi döneminin sonundaki Yİ-ÜFE" değerinde standart geçici vergi dönemlerindeki endeks yerine farklı bir tarihteki endeksin dikkate alınması gerektiği durumda Muhasebe parametrelerinde yer alan "Bir Önceki Geçici Vergi Dönemi Tarihinde Kullanıcı Seçim Yapabilsin" parametresi

Evet olarak ayarlandıktan sonra "Bir Önceki Geçici Vergi Dönemi Tarihi" filtresinde dikkate alınacak tarih seçilmelidir. Örneğin 2024 Haziran ayı için düzeltme yapıldığında bir önceki geçici vergi dönemi olarak 2024 Mart yerine 2023 Aralık endeksi dikkate alınmak istendiğinde belirtilen parametreler kullanılmalıdır.

Örnek;

153.01.01 Hesabı için aşağıdaki hareketler mevcuttur.

153.01.01 Hesabı için 153.01.99 Fark hesabı tanımlıdır.

153.01.01 muhasebe hesabına ait hareketler;

Mart Ayına ait düzeltme işlemi için Enflasyon farklarını mahsuplaştırma işleminde Hesaplama Tarihi olarak 31.03.2024 olarak belirtilmektedir.

153.01.01 hesabının 31.03.2024 tarihindeki bakiyesi 7500 olarak görünmektedir.

Basit ortalama yöntemine göre düzeltme katsayısı hesaplanarak, bulunan katsayı hesaplama tarihindeki bakiye ile çarpılarak enflasyon fark tutarı hesaplanmaktadır.

31.03.2024 Yİ-ÜFE : 3.252,79

Bu durumda bir önceki geçici vergi döneminin sonundaki Yİ-ÜFE değeri için Aralık 2023 Yİ-ÜFE değeri kullanılmaktadır.

31.12.2023 Yİ-ÜFE : 2.915,02

Düzeltme Katsayısı= (3252,79)/((3252,79+2915,02)/2)

= 1,05476

Enflasyon farklarını mahsuplaştırma işlemi çalıştırıldığında 153.01.01 hesabının fark hesabı 153.01.99 için;

= (Bakiye* Düzeltme Katsayısı)-Bakiye

= (7500*1,05476)-7500

=7910,7-7500

= 410,7 tutarında fark mahsubu oluşacaktır.

Fark mahsubu oluşturulduktan sonra 153.01.01 ve fark hesabı olan 153.01.99 ile birlikte 153.01 hesabının Mart sonu bakiyesi 7910,7 olmaktadır.

Bu durumda bir sonraki enflasyon düzeltme işleminde fark hesabındaki 410,7 tutarlı fark mahsubu da bakiyeye dahil edilerek düzeltme işlemi yapılmaktadır.

Örneğin;

Haziran ayında Enflasyon Farklarını Mahsuplaştırma işlemi yapıldığı durumda, fark hesabının bakiyesinde görünen 410,70 tutarındaki bakiyede hesaplamaya katılarak toplam bakiye üzerinden düzeltme işlemlerinin yapılması sağlanır.

410,70 tutarındaki bakiye hesaba katıldığında haziran sonu bakiyesi 7160,70 olarak hesaplanmıştır.

Haziran için düzeltme katsayısı;

=(3483,25)/((3483,25+3252,79)/2)

=1,03421

Haziran ayı için Enflasyon farkları mahsuplaştırma işlemi yapıldığında;

=(7160,70*1,03421)-7160,70

=7405,668-7160,70

=244,97 olarak fark mahsubu oluşacaktır.