Amaç ve Fayda :
Bilindiği gibi mamul maliyetleri direkt hammadde (direkt ilk madde ve ambalaj), direkt işçilik ve genel üretim giderlerinden oluşmaktadır. Proje/Sipariş/İş Emri (PSI) bazında maliyet analizi kapsamında; proje, sipariş veya iş emri bazında maliyetlerin, yeni geliştirilen yaklaşım metoduyla mevcut maliyet değerleri üzerinden izlenebilmesi sağlanmıştır.
PSI bazında maliyet analizinin müşterilerimizin ihtiyaçları olan maliyet bilgilerinin proje, sipariş veya iş emri bazında da temin edilebilmesi konusunda önemli bir araç olması hedeflenmiştir. PSI bazında maliyet analizi, mevcut maliyet muhasebesi sisteminin bir parçası olarak, tüm maliyet merkezlerini kapsayacak şekilde proje, sipariş veya iş emri maliyetlerinin tespit edilmesine, karlılık hesaplamalarının daha doğru yapılmasına ve ileriye dönük stratejik kararların daha güvenli alınabilmesine yardımcı olur.
Bu noktada müşterilerimizin hassasiyetleri göz önünde bulundurularak mümkün olduğu kadar hızlı çalışan bir yapı tasarlanmıştır. Netsis kullanıcıları oluşturdukları analizleri dışarı veri aktarımı ile Excel entegrasyonu veya e-posta yoluyla birbirleriyle paylaşma imkanına da sahip olurlar.
Uygulama :
Proje, sipariş ve iş emri (PSI) bazında maliyet analizi, mevcut maliyet oluşturma ve detaylı maliyet analizi sonucunda oluşan değerler üzerinden yeni bir yaklaşım yöntemiyle sağlanmıştır. PSI bazında maliyet analizi sonucunda yarı mamul ve mamul maliyetleri izlenip sarf detayları da bu perspektifte incelenebilmektedir.
Netsis Maliyet Muhasebesi'nde, bilindiği gibi mamul maliyetleri, hammadde, işçilik, amortisman, enerji, yarı mamul gibi detaylar bazında hesaplanır. PSI analizinde ise detaylı maliyet oluşturma sonucunda oluşan bu bilgileri kullanarak aşağıda anlatılan yaklaşım metodu ile proje, sipariş veya iş emrinin maliyetleri tespit edilmeye çalışılır.
Analiz çalışmasında öncelikle PSI için verilen aralıktaki mamul grupları tespit edilip bunlar için kullanılan hammaddeler, mamul veya yarı mamullerin birbirlerine olan sarfları tespit edilip bunların PSI bazında bakiye bilgilerine ulaşılmaktadır. Yaklaşım metodu da tespit edilen bu bakiyeler üzerinden çalışmaktadır.
Bu yaklaşım metodunda ön koşul olarak kısıt olarak verilen PSI bazındaki mamullerin satış miktarlarının olması beklenmektedir. Eğer satış miktarı yok ise yaklaşım metodumuz PSI bazında hammadde maliyetleri ile detaylı maliyetten gelecek olan ortalama maliyet değerleri birbirini karşılayacağı için sıfır hesaplanacaktır.
Sonuç olarak rapor incelendiğinde maliyet kalemi bazında bakiye ve satış miktarları ele alınarak proje, iş emri veya sipariş bazında oluşan hammadde, işçilik, enerji, amortisman, yardımcı servis gider ve yedek parça gider maliyet değerlerinin ne olduğu gibi sorulara cevap bulunabilecektir.
Kısıtlar :
Kısıtlar bölümünde kısıt kodu aralığı ve eski yıl şirket kayıtlarının analiz kapsamına dahili seçimleri yapılabilecektir. Çalıştır işlemi ile analiz yeniden çalıştırılacaktır. Daha önce oluşturulan rapor var ise mevcut rapor seçeneği ile izlenebilecektir. Görüntüle işlemi ile mevcut maliyet analiz dosya içeriği incelenebilecektir. Kısıtlar bölümünde yapılan seçimler, kullanıcı bazında saklanmaktadır. Bu sayede sonraki kullanımlarda daha önce yapılan seçimler, sistem tarafından kullanıcıya sunulabilecektir.
Rapor :
Raporun hazırlanması sürecindeki adımlar, işleyişin hangi aşamada olduğu ve ne kadar sürede tamamlandığına dair bilgiler, yardımcı ekran vasıtasıyla takip edilebilecektir.
Rapor ekranında öncelikle genel hatları ile PSI bilgileri yer almaktadır. Sütun bölümünde görüntülenen ikonlar yardımı ile ilgili sütun üzerinde sıralama yapılabilmektedir. Sağ bölümde yer alan Microsoft Excel dışarı veri aktarım grafik ikonu ile bulunduğu satır itibariyle bağlı olduğu bölüm için aktarım sağlanabilecektir.
Detay bölümünde ise siparişin alt maliyet analiz bilgileri bulunmaktadır.
PSI detayında hammadde sarf özeti ve maliyet özeti başlıkları yer almaktadır. Hammadde sarf özeti, mamul grupların PSI bazında giriş, çıkış, satış miktarları ve bakiye takibinin izlenebileceği bir bölüm olmak ile birlikte istenen mamul grupların hammadde sarf detaylarının da gözlemlenebileceği bir bölüm olarak kullanılabilecektir.
PSI bazında maliyet özeti ise analiz karakterinin genel olarak maliyet türlerine uygun şekilde dağılımı görüntülenmektedir. Bu bölümde PSI bazında tespit edilen maliyetler, mamul gruplar detayında izlenebilecektir.
Raporun hesaplama detayları, sipariş bazında maliyet analizine yönelik örnek bir senaryo üzerinden işleyiş anlatılacaktır. Üretim sürecindeki hammadde, yarı mamul ve mamullerin işlem akışı aşağıdaki gibidir.
Örneğimiz için PSI000000000001 nolu (2 adet MAMUL11) ve PSI000000000002 nolu (3 adet MAMUL11) müşteri siparişleri girilmiş, bu siparişlere bağlı üretimler gerçekleştirilmiş ve sipariş adedi kadarlık satış işlemi gerçekleştirilmiştir. Sırasıyla stok modülünden ve maliyet muhasebesi modülünden maliyetler oluşturulmuştur.
Üretim süresince oluşan sarf durumu aşağıda özetlenmiştir.
(Muhasebe\Maliyet Muhasebesi\Kayıt\Sarf Girişi ekranından)
Yukarıdaki tabloda yarımamul üretimi için kullanılan hammaddeler ve mamul üretimi için kullanılan yarımamullerin sarf miktarları paylaşılmıştır. Analiz süreci çalıştırıldığında sarf, üretim, satış miktarları göz önünde bulundurularak verilen PSI bazında mamul gruplar incelenip; bakiye durumları tespit edilecektir.
PSI maliyeti hesaplanırken öncelikle maliyet muhasebesinde maliyet oluşturma sonrasında ilgili mamule ait hammadde sarf tutarları toplamı, satış miktarlarına göre oranlanır ve diğer gider kalemlerinde de (işçilik, enerji vs. ) bu yöntemle maliyet değerleri hesaplanır. Aşağıdaki ekranda görüleceği üzere, HAMMADDE10 için oluşan maliyet fiyatı 10 TL ve HAMMADDE1 için oluşan maliyet fiyatı 5 TL dir.
Sipariş bazında satış miktarlarıyla orantılı olarak 15 TL x 2 ve 15 TL x 3 hesaplamalarıyla hammadde maliyetleri 30 TL ve 45 TL olarak bulunur.
Sonrasında Maliyet Bilgi Girişi ekranında MAMUL11 kodu seçimiyle, Detaylı Maliyet Analizi sekmesindeki toplam giderler üzerinden sipariş bazında gider kalemleri hesaplanır.
Sipariş bazında gider hesaplama mantığı (toplam gider / toplam satış miktarı) x ilgili satış miktarı şeklindedir.
Aşağıdaki hesaplamalar sonucunda bulunan toplam maliyetlerle satış fiyatı karşılaştırılarak da karlılığa ulaşılır.
PSI000000000001 nolu sipariş için bu hesaplamayı yapacak olursak ;
(Toplam işçilik gideri 4.150 TL / toplam satış miktarı 2+3 ad) x 2 ad = 1.660 TL
(Toplam enerji gideri 600 TL / toplam satış miktarı 2+3 ad) x 2 ad = 240 TL
Toplam maliyet = Hammadde maliyeti (30 TL) + giderler toplamı (1.660 TL + 240 TL) = 1.930 TL
PSI000000000002 nolu sipariş için bu hesaplamayı yapacak olursak ;
(Toplam işçilik gideri 4.150 TL / toplam satış miktarı 2+3 ad) x 3 ad = 2.490 TL
(Toplam enerji gideri 600 TL / toplam satış miktarı 2+3 ad) x 3 ad = 360 TL
Toplam maliyet = Hammadde maliyeti (45 TL) + giderler toplamı (2.490 TL + 360 TL) = 2.895 TL
E-Posta Gönderimi - Görüntüleme :
PSI bazında maliyet bilgileri e-posta yardımı ile Netsis kullanıcıları arasında paylaşılabilmektedir. E-posta gönderim seçeneği ile PSI maliyet analiz bilgileri ek dosya olarak seçilen kullanıcılara iletilecektir. Bize ulaşan ek dosya, PSI maliyet analiz bölümünde görüntüleme işlemi ile izlenebilecektir.
Dosya boyutu, 10 MB'ı aştığında sistem tarafından NETZIP uzantısı ile sıkıştırılarak kullanıcılara iletilmektedir. Bu şekilde gelen dosya açılmak istendiğinde aşağıdaki şekilde olduğu gibi sürükle-bırak veya dosya seçim yöntemleriyle görüntüleme işlemi gerçekleştirilebilecektir. 10 MB dosya büyüklüğünü aşmayan maliyet analiz dosyaları, HTML uzantısı ile kullanıcılara iletilecektir. Bu şekilde alınan ek dosyalar, mevcut bir tarayıcı (browser) yardımı ile izlenebilecektir.
Dosya ekran üzerine bırakıldığında içeriği sistem tarafından kullanıcıya aşağıdaki görüntülenecektir.
Dışarı Veri Aktarımı :
PSI bazında maliyet özeti aktarımı yapılmak istendiğinde mevcut örnekte aşağıdaki şekilde aktarım gerçekleştirilebilecektir. PSI analiz excel dosyasında sipariş bazinda maliyet özeti, mamul grup bakiye ve hammadde sarf özeti bilgileri bir arada aktarılır ve istenen detayda incelenebilir.
