Page History
...
Mamul Ana Grup Tanımları ve işlem sırası aşağıdaki gibi tanımlanmış bir üretim sisteminde HAT1 ve HAT2 şeklinde iki ayrı üretim hattı bulunur. HAT1 otomasyona dayalı daha teknolojik bir üretim hattıdır ve bu yüzden giderleri daha düşüktür. Tanımlanan Hat Kodları için “Yarı Mamul Sarfları Hat Bazında” parametresi işaretlenir.
| İşlem Sırası | Mamul Ana Grup Kodu | Hat Tanımları |
|---|---|---|
| 1 | Enjeksiyon | HAT1 – HAT2 |
| 2 | Boyama | HAT1 – HAT2 |
Mamul ana grupları için hat bazında işçilik ve enerji giderleri aşağıdaki gibi tanımlanır:
| Mamul Ana Grup Kodu | Hat Kodu | İşçilik Gider Hesabı | Enerji Gider Hesabı |
|---|---|---|---|
| Enjeksiyon | HAT1 | 720-001-001 (1000 TL) | 730-002-001 (2000 TL) |
| Enjeksiyon | HAT2 | 720-001-002 (2000 TL) | 730-002-002 (3000 TL) |
| Boyama | HAT1 | 720-001-003 (2000 TL) | 730-002-003 (1000 TL) |
| Boyama | HAT2 | 720-001-004 (3000 TL) | 730-002-004 (2000 TL) |
İşçilik ve enerji giderleri için dağıtım anahtarı olarak “Üretim Miktarları Oranı” seçilir.
Aşağıdaki tepe mamul reçetesi kullanılarak üretim yapılır. YARIMAMUL10 ve MAMUL10 için ayrı birer mamul grubu tanımlanır.
| Stok Kodu | Mamul Grup Kodu | Mamul Ana Grup Kodu |
|---|---|---|
| YARIMAMUL10 | YARIMAMUL10 | Enjeksiyon |
| MAMUL10 | MAMUL10 | Boyama |
HM10 için satın alımlar sonucu oluşan aylık ortalama maliyet 15 TL olarak hesaplanır. MAMUL10 için sistemde iki adet müşteri siparişi bulunur. Bu siparişler için açılmış iş emirleri aşağıdaki gibidir:
M00000000000001 siparişi için HAT1 üzerinden üretim yapılırken, M00000000000002 siparişi için HAT2 üzerinden üretim yapılmıştır.
| Müşteri Siparişi | İş Emri No | Stok Kodu | İş Emri Miktarı |
|---|---|---|---|
| M00000000000001 | IE0000000000001 | MAMUL10 | 100 |
| M00000000000001 | IE0000000000002 | YARIMAMUL10 | 100 |
| M00000000000002 | IE0000000000003 | MAMUL10 | 150 |
| M00000000000002 | IE0000000000004 | YARIMAMUL10 | 150 |
İş emirleri için hat bazında üretim sonu kayıtları aşağıdaki gibi girilmiştir:
| İş Emri No | Stok Kodu | Üretim Miktarı | Hat Kodu |
|---|---|---|---|
| IE0000000000001 | MAMUL10 | 100 | HAT1 |
| IE0000000000002 | YARIMAMUL10 | 100 | HAT1 |
| IE0000000000003 | MAMUL10 | 150 | HAT2 |
| IE0000000000004 | YARIMAMUL10 | 150 | HAT2 |
Maliyet Muhasebesi Parametreleri ekranında Detaylı Maliyet Hesabı bölümünde “Hat Bazında Maliyet” ve “Sipariş Bazında Maliyet” seçenekleri işaretlenmiştir. Maliyet Muhasebesi → Kayıt → Maliyet Hesaplatma işlemi ilgili ay için çalıştırıldığında aşağıdaki sonuçlar elde edilir. Mamul Grup Kodu bazında elde edilen maliyet sonuçları aşağıdaki gibidir:
| Mamul Grup Kodu | Hammadde Sarf Tutarı | Yarı mamul Sarf Tutarı | İşçilik | Enerji | Aylık Maliyet | Ortalama Maliyet |
|---|---|---|---|---|---|---|
| YARIMAMUL10 | 3750 | 0 | 3000 | 5000 | 47 | 47 |
| MAMUL10 | 0 | 11750 | 5000 | 3000 | 79 | 79 |
Enjeksiyon ana grubu altındaki iki hat için tanımlanan gider hesaplarının toplam bakiyesi işçilik için 3000 TL, enerji için ise 5000 TL eder. Bu yüzden enjeksiyon ana grubunda üretilen YARIMAMUL10 grubu için işçilik tutarı 3000 TL iken, enerji tutarı 5000 TL olarak hesaplanmıştır. Aynı mantıkla BOYAMA ana grubunda üretilen MAMUL10 grubu için de gider tutarları hesaplanmıştır.
Hat bazında hesaplanan maliyet bilgileri aşağıdaki gibidir:
| Stok Kodu | Hat Kodu | Hammadde Sarf Tutarı | Yarı mamul Sarf Tutarı | İşçilik | Enerji | Aylık Maliyet | Ortalama Maliyet |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| YARIMAMUL10 | HAT1 | 1500 | 0 | 1000 | 2000 | 45 | 45 |
| YARIMAMUL10 | HAT2 | 2250 | 0 | 2000 | 3000 | 48.33 | 48.33 |
| MAMUL10 | HAT1 | 0 | 4500 | 3000 | 1000 | 75 | 75 |
| MAMUL10 | HAT2 | 0 | 7250 | 4000 | 2000 | 81.66 | 81.66 |
...
| Stok Kodu | Hat Kodu | Hammadde Sarf Tutarı | Yarı Mamul Sarf Tutarı | İşçilik | Enerji | Aylık Maliyet | Ortalama |
| YARIMAMUL10 | MS1 | 1500 | 0 | 1000 | 2000 | 45 | 45 |
| YARIMAMUL10 | MS2 | 2250 | 0 | 2000 | 3000 | 48.33 | 48.33 |
| MAMUL10 | MS1 | 0 | 4500 | 2000 | 1000 | 75 | 75 |
| MAMUL10 | MS2 | 0 | 7250 | 3000 | 2000 | 81.66 | 81.66 |
M00000000000001 siparişi HAT1 üzerinde üretilirken M00000000000002 siparişi HAT2 üzerinde üretilmiştir. Bu yüzden M00000000000001 siparişi için ortalama maliyetler daha düşük çıkmıştır.
Örnek Uygulama-2
Mamul ana grup tanımları Ana Grup Tanımları ve işlem sırası aşağıdaki gibi tanımlanmış bir üretim sisteminde maliyet hesabı yapılacaktır. Tanımlanan hat kodları için “yarı mamul sarfları hat bazında” “Yarı Mamul Sarfları Hat Bazında” parametresi işaretlenmemiştir, bu . Bu durumda Montaj ana grubundaki yarı mamul sarfiyatı hat bazında yapılmayacaktır yapılmaz ve ortalama maliyet tutarından sarf edilecektiredilir.
| İşlem Sırası | Mamul Ana Grup Kodu | Hat Tanımları |
| 1 | Enjeksiyon | HAT1 – HAT2 |
| 2 | Boyama | HAT3 – HAT4 |
| Mamul Ana Grup Kodu | Hat Kodu | İşçilik Gider Hesabı | Enerji Gider Hesabı |
| Enjeksiyon | HAT1 | 720-001-001 (1000 TL) | 730-002-001 (2000 TL) |
| Enjeksiyon | HAT2 | 720-001-002 (2000 TL) | 730-002-002 (3000 TL) |
| Boyama | HAT3 | 720-001-003 (2000 TL) | 730-002-003 (1000 TL) |
| Boyama | HAT4 | 720-001-004 (3000 TL) | 730-002-004 (2000 TL) |
İşçilik ve enerji giderleri için dağıtım anahtarı olarak “üretim miktarları oranı” “Üretim Miktarları Oranı” seçilmiştir. Aşağıdaki Aşağıda tepe mamul reçetesi kullanılarak üretim yapılmaktadıryapılmıştır. Her bir ürün kodu için ayrı bir mamul grubu tanımlanmıştır.
...
| Stok Kodu | Mamul Grup Kodu | Mamul Ana Grup Kodu |
| YARIMAMUL10 | YARIMAMUL10 | Enjeksiyon |
| MAMUL10 | MAMUL10 | Boyama |
| Müşteri Siparişi | İş Emri No | Stok Kodu | İş Emri Miktarı |
| M00000000000001 | IE0000000000001 | MAMUL10 | 100 |
| M00000000000001 | IE0000000000002 | YARIMAMUL10 | 100 |
| M00000000000002 | IE0000000000003 | MAMUL10 | 150 |
| M00000000000002 | IE0000000000004 | YARIMAMUL10 | 150 |
| İş Emri No | Stok Kodu | Üretim miktarı | Hat Kodu |
| IE0000000000001 | MAMUL10 | 100 | HAT3 |
| IE0000000000002 | YARIMAMUL10 | 100 | HAT1 |
| IE0000000000003 | MAMUL10 | 150 | HAT4 |
| IE0000000000004 | YARIMAMUL10 | 150 | HAT2 |
Maliyet muhasebesi parametrelerinde detaylı maliyet hesabı bölümünde “hat bazında maliyet” Muhasebesi Parametreleri ekranındaki Detaylı Maliyet Hesabı alanından “Hat Bazında Maliyet” seçeneği işaretlenmiştir.
Maliyet Muhasebesi>Kayıt>Maliyet Muhasebesi → Kayıt → Maliyet Hesaplatma işlemi ilgili ay için çalıştırıldığındaaşağıdaki sonuçlar elde edilecektiredilir.
Mamul grup kodu Grup Kodu bazında elde edilen maliyet sonuçları aşağıdaki gibidir:
| Mamul Grup Kodu |
| Hammadde Sarf Tutarı | Yarı |
| mamul Sarf Tutarı | İşçilik | Enerji |
| Aylık Maliyet |
| Ortalama Maliyet | ||||||
| YARIMAMUL10 | 3750 | 0 | 3000 | 5000 | 47 | 47 |
| MAMUL10 | 0 | 11750 | 5000 | 3000 | 79 | 79 |
Enjeksiyon ana grubu altındaki iki hat için tanımlanan gider hesaplarının toplam bakiyesi işçilik için 3000 TL, enerji için ise 5000 TL etmektedireder. Bu yüzden enjeksiyon ana grubunda üretilen YARIMAMUL10 grubu için işçilik tutarı 3000 TL iken, enerji tutarı 5000 TL olarak hesaplanmıştırhesaplanır. Aynı mantıkla BOYAMA ana grubunda üretilen MAMUL10 grubu için de gider tutarları hesaplanmıştırhesaplanır.
Hat bazında hesaplanan maliyet bilgileri aşağıdaki gibidir:
| Stok Kodu |
| Hat Kodu |
| Hammadde Sarf Tutarı | Yarı |
| Mamul Sarf Tutarı | İşçilik | Enerji |
| Aylık Maliyet |
| Ortalama Maliyet | |||||||
| YARIMAMUL10 | HAT1 | 1500 | 0 | 1000 | 2000 | 45 | 45 |
| YARIMAMUL10 | HAT2 | 2250 | 0 | 2000 | 3000 | 48.33 | 48.33 |
| MAMUL10 | HAT3 | 0 | 4700 | 2000 | 1000 | 77 | 77 |
| MAMUL10 | HAT4 | 0 | 7050 | 3000 | 2000 | 80.33 | 80.33 |
YARIMAMUL10 grubunun ortalama maliyeti 47 TL iken, HAT1 bazında 45 TL, HAT2 bazında 48.33 TL olarak hesaplanmaktadırhesaplanmıştır. Bu durumun sebebi ENJEKSIYON ana grubunda HAT2 için tanımlanan giderlerin HAT1 için tanımlanan giderlerden fazla olmasıdır. Görüldüğü üzere HAT1 üzerinde 1000 TL işçilik kullanılırken, HAT2 üzerinde 2000 TL işçilik kullanılmaktadırkullanılmıştır.
MAMUL10 grubunun ortalama maliyeti 79 TL iken, HAT3 bazında 77 TL, HAT4 bazında 80.33 TL olarak hesaplanmaktadırhesaplanmıştır. Yine HAT4 için tanımlanan giderler HAT3 için tanımlanan giderlerden fazladır. Ancak Ayrıca HAT3 ve HAT4 için hesaplanan yarı mamul sarf tutarlarının birim maliyeti eşittir. Çünkü yarı mamul sarfları hat bazında takip edilmemektedir ve bu edilmemiştir. Bu yüzden YARIMAMUL10 sarfiyatı ortalama maliyet (- 47 TL ) - üzerinden hesaplanmıştır.