Page History
Genel
| Ürün Grubu | [X] Netsis Enterprise[X] Netsis Standard |
| Kategori | [X] Yeni Fonksiyon |
| Modül | Maliyet Muhasebesi, Üretim |
| Versiyon Önkoşulu | 9.0.4 Onaylı Versiyon |
| Gerekli Dosyalar | 9.0.4 Seti Dosyaları |
Hat Bazında Maliyet Muhasebesi
Üretim hatları bazında maliyet muhasebesi hesaplamaları yapabilmek Maliyet Muhasebesi hesaplaması yapmak amacıyla hat tanımı, üretim sonu kaydı sırasında hat kodu Üretim Sonu Kaydı sırasında Hat Kodu girişi ve hatlara ilişkin mamul ana grubu bazında farklı gider hesaplarının tanımlanabilmesi desteklenmiştir. Bu sayede tanımlanmasını sağlar. Böylece, aynı ürünün farklı hatlardaki maliyet bilgisi raporlanabilmektedirbilgisinin raporlanması sağlanır.
Bu çalışma kapsamında müşteri siparişi ve proje kodu bazında maliyet bilgisinin de detaylı olarak raporlanabilmesi desteklenmiştir. Hat, müşteri siparişi ve proje kodu raporlanması sağlanır. Hat, Müşteri Siparişi ve Proje Kodu bazında maliyet hesabı sadece rapor amaçlıdır, maliyet mahsubunda bir değişiklik yapılmamıştır. Bu çalışmalar sonucunda maliyet hesaplatma işleminde genel olarak %95'e varan performans artışı sağlanmıştır. Hat, müşteri siparişi ve proje kodu bazında maliyet hesabı yapabilmek için maliyet muhasebesi parametrelerinden "detaylı maliyet hesabı" seçenekleri işaretlenmelidir.
Üretim hatlarının tanımı Üretim>Kayıt>Hat Tanımlama ekranı üzerinden yapılabilir.
Üretim amaçlı kullanılır. Hat, Müşteri Siparişi ve Proje Kodu bazında maliyet hesabı yapmak için Maliyet Muhasebesi Parametreleri ekranından "Detaylı Maliyet Hesabı” seçeneğinin işaretlenmesi gerekir.
Üretim Hattı tanımının da, Üretim → Kayıt → Hat Tanımlama ekranı üzerinden yapılması gerekir. Üretim hatları, tek bir mamul ana grubunun üretildiği ayrı hatları belirtebileceği belirteceği gibi, birden fazla mamul ana grubunu da kapsayabilir. Aşağıdaki ilk örnek (Şekil-1), iki mamul ana grubu için tanımlanmış 4 adet üretim hattını göstermektedirgösterir. Bu örnekte, preshane Preshane ana grubunda maliyetleri farklılaşan iki ayrı hat mevcuttur. Aynı şekilde montaj ana grubunda da iki ayrı hat
olup, ancak preshane ana grubunda üretilen ürünler, hat takibi dikkate alınmadan montaj ana grubunda tüketilmektedirtüketilir. Yani preshanede Preshane'de HAT1 veya HAT2'de HAT2’de üretilen bir yarı mamul, montajda HAT3 veya HAT4 üzerinde üzerinden sarf edilebilir.
İkinci örnekte ise (Şekil-2), işlem sırası olarak birbirini takip eden iki mamul ana grubunun maliyetleri farklılaşan maliyetlerinin farklılaştığı üretim hatları görülmektedirgörülür. Bu iki ayrı hat preshanede Preshane'de başlayıp, üretilen yarı mamuller montajda aynı hat üzerinde devam etmektedireder.
Şekil-2'deki 2’deki gibi bir üretim sisteminde, yarı mamul sarflarının hat bazında takip edilmesi ve maliyet hesabının da hat bazındaki yarı mamul sarfiyatlarına göre hesaplanabilmesi hesaplanması için hat tanımlama ekranındaki "yarı mamul sarfları hat bazında" parametresi işaretlenmelidir"Hat Tanımlama" ekranındaki “Yarı Mamul Sarfları Hat Bazında” parametresinin işaretlenmesi gerekir.
Örneğin;
HAT1 için bu parametrenin işaretli olduğunu düşünürsek, olduğu varsayıldığında; montaj mamul ana grubunun HAT1 hattındaki yarı mamul sarfiyatı hesaplanırken, daha önceki ana grubun (preshanePreshane), HAT1 üzerinde üretilen yarı mamul bilgisi aranacak aranır ve yarı mamulün hat bazındaki maliyet bilgisi kullanılarak yarı mamul sarf tutarı hesaplanacaktırhesaplanır. "Yarı mamul sarfları hat bazında" “Yarı mamul Sarfları Hat Bazında” parametresi işaretli değilse, yarı mamul sarfiyatı hesaplanırken, yarı
mamulün daha önceki ana gruptan (preshanePreshane) gelen ortalama maliyet bilgisi kullanılarak hesaplama yapılacaktıryapılır.
Maliyet Muhasebesi>Kayıt>Mamul Muhasebesi → Kayıt → Mamul Ana Grup Kayıtları ekranındaki "Hat Tanımları" “Hat Tanımları” sekmesi kullanılarak, mamul ana grubunda üretim hatları bazında ayrı gider hesapları tanımlanır. Üretim sonu kaydında hat kodu girilmiş iseÜretim Sonu Kaydı ekranında Hat Kodu girilmişse, mamul ana grubunun hat tanımında belirtilen gider hesapları üzerinden dağıtım yapılacaktıryapılır. Üretim sonu kaydında hat kodu girilmemiş iseSonu Kaydı ekranında Hat Kodu girilmemişse, mamul ana grubu için belirtilen gider hesapları üzerinden dağıtım yapılacaktıryapılır. Proje kodu Kodu bazında maliyet hesaplaması istenirse, buradaki gider hesaplarının proje bazında bakiyeleri dikkate alınacaktıralınır.
Hat bazında maliyet hesabının yapılabilmesi için üretim sonu kayıtlarında hat kodunun girişi desteklenmiştir, bu alanın doldurulması zorunlu değildir. Herhangi bir ürün için girilmek istenen hat kodunun, ürünün mamul ana grubunda tanımlanmış olması gerekmektedir. Üretim sonu kaydı ekranlarında hat kodu alanının aktif hale gelmesi için, sistemde en azından bir mamul ana grubu için hat tanımının yapılmış olması gerekir.
Detaylı maliyet sonuçları, Maliyet Muhasebesi>Raporlar>Hat Bazında Maliyet Raporu üzerinden veya Maliyet Muhasebesi>Kayıt>Maliyet Bilgi Girişi ekranında sağ tık menüsünden alınabilir.
Örnek Uygulama-1
...
Mamul Ana Grup Tanımları ve işlem sırası aşağıdaki gibi tanımlanmış bir üretim sisteminde HAT1 ve HAT2 şeklinde iki ayrı üretim hattı
...
bulunur. HAT1 otomasyona dayalı daha teknolojik bir üretim hattıdır ve bu yüzden giderleri daha düşüktür. Tanımlanan
...
Hat Kodları için “Yarı Mamul Sarfları Hat Bazında” parametresi işaretlenir.
| İşlem Sırası | Mamul Ana Grup Kodu | Hat Tanımları |
|---|---|---|
| 1 | Enjeksiyon | HAT1 – HAT2 |
| 2 | Boyama | HAT1 – HAT2 |
Mamul ana grupları için hat bazında işçilik ve enerji giderleri aşağıdaki gibi tanımlanmıştırtanımlanır:
| Mamul Ana Grup Kodu | Hat Kodu | İşçilik Gider Hesabı | Enerji Gider Hesabı |
|---|---|---|---|
| Enjeksiyon | HAT1 | 720-001-001 (1000 TL) | 730-002-001 (2000 TL) |
| Enjeksiyon | HAT2 | 720-001-002 (2000 TL) | 730-002-002 (3000 TL) |
| Boyama | HAT1 | 720-001-003 (2000 TL) | 730-002-003 (1000 TL) |
| Boyama | HAT2 | 720-001-004 (3000 TL) | 730-002-004 (2000 TL) |
İşçilik ve enerji giderleri için dağıtım anahtarı olarak “üretim miktarları oranı” seçilmiştir. “Üretim Miktarları Oranı” seçilir.
Aşağıdaki tepe mamul reçetesi kullanılarak üretim yapılmaktadıryapılır. YARIMAMUL10 ve MAMUL10 için ayrı birer mamul grubu tanımlanmıştırtanımlanır.
| Stok | KoduKodu | Mamul Grup Kodu | Mamul Ana Grup Kodu |
|---|---|---|---|
| YARIMAMUL10 | YARIMAMUL10 | Enjeksiyon | |
| MAMUL10 | MAMUL10 | Boyama |
HM10 için satın alımlar
...
sonucu oluşan aylık ortalama maliyet 15 TL olarak
...
hesaplanır.
...
MAMUL10 için sistemde iki adet müşteri siparişi
...
bulunur. Bu siparişler için açılmış iş emirleri aşağıdaki gibidir
...
:
M00000000000001 siparişi için HAT1 üzerinden üretim yapılırken, M00000000000002 siparişi için HAT2 üzerinden üretim yapılmıştır.
...
| Müşteri Siparişi | İş Emri No | Stok Kodu | İş Emri Miktarı |
|---|---|---|---|
| M00000000000001 | IE0000000000001 | MAMUL10 | 100 |
| M00000000000001 | IE0000000000002 | YARIMAMUL10 | 100 |
| M00000000000002 | IE0000000000003 | MAMUL10 | 150 |
| M00000000000002 | IE0000000000004 | YARIMAMUL10 | 150 |
İş emirleri için hat bazında üretim sonu kayıtları aşağıdaki gibi girilmiştir:
| İş Emri No | Stok Kodu | Üretim |
|---|
...
| Miktarı | Hat Kodu | ||
|---|---|---|---|
| IE0000000000001 | MAMUL10 | 100 | HAT1 |
| IE0000000000002 | YARIMAMUL10 | 100 | HAT1 |
| IE0000000000003 | MAMUL10 | 150 | HAT2 |
| IE0000000000004 | YARIMAMUL10 | 150 | HAT2 |
Maliyet
...
Muhasebesi Parametreleri ekranında Detaylı Maliyet Hesabı bölümünde “Hat Bazında Maliyet” ve “Sipariş Bazında Maliyet” seçenekleri işaretlenmiştir. Maliyet
...
Muhasebesi → Kayıt → Maliyet Hesaplatma işlemi ilgili ay için çalıştırıldığında aşağıdaki sonuçlar elde
...
edilir. Mamul Grup Kodu bazında elde edilen maliyet sonuçları aşağıdaki gibidir:
| Mamul Grup Kodu | Hammadde Sarf Tutarı | Yarı mamul Sarf Tutarı | İşçilik | Enerji | Aylık Maliyet | Ortalama |
|---|
...
| Maliyet |
|---|
...
| YARIMAMUL10 | 3750 | 0 | 3000 | 5000 | 47 | 47 |
| MAMUL10 | 0 | 11750 | 5000 | 3000 | 79 | 79 |
Enjeksiyon ana grubu altındaki iki hat için tanımlanan gider hesaplarının toplam bakiyesi işçilik için 3000 TL, enerji için ise 5000 TL
...
eder. Bu yüzden enjeksiyon ana
...
grubunda üretilen YARIMAMUL10 grubu için işçilik tutarı 3000 TL iken, enerji tutarı 5000 TL olarak hesaplanmıştır. Aynı mantıkla BOYAMA ana grubunda üretilen MAMUL10 grubu için de gider tutarları hesaplanmıştır.
...
Hat bazında hesaplanan maliyet bilgileri aşağıdaki gibidir:
...
| Stok Kodu | Hat Kodu | Hammadde Sarf Tutarı | Yarı mamul Sarf Tutarı | İşçilik | Enerji | Aylık Maliyet | Ortalama |
|---|
...
| Maliyet |
|---|
...
| YARIMAMUL10 | HAT1 | 1500 | 0 | 1000 | 2000 | 45 | 45 |
| YARIMAMUL10 | HAT2 | 2250 | 0 | 2000 | 3000 | 48.33 | 48.33 |
| MAMUL10 | HAT1 | 0 | 4500 |
...
| 3000 | 1000 | 75 | 75 |
| MAMUL10 | HAT2 | 0 | 7250 |
...
| 4000 | 2000 | 81.66 | 81.66 |
YARIMAMUL10 grubunun ortalama maliyeti 47 TL iken, HAT1 bazında 45 TL, HAT2 bazında 48.33 TL olarak hesaplanmaktadırhesaplanmıştır. Bu durumun sebebi ENJEKSIYON ana grubunda HAT2 için tanımlanan giderlerin HAT1 için tanımlanan giderlerden fazla olmasıdır. Görüldüğü üzere HAT1 üzerinde 1000 TL işçilik kullanılırken, HAT2 üzerinde 2000 TL işçilik kullanılmaktadırkullanılmıştır. MAMUL10 grubunun ortalama maliyeti 79 TL iken, HAT1 bazında 75 TL, HAT2 bazında 81.66 TL olarak hesaplanmaktadırhesaplanmıştır. Yine HAT2 için tanımlanan giderler HAT1 için tanımlanan giderlerden fazladır. Ayrıca HAT2 için hesaplanan yarı mamul sarf tutarı da HAT1’e göre fazladır. HAT1 için birim fiyat 45 TL’den yarı mamul sarfı yapılırken, HAT2 için 48.33 TL’den yarı mamul sarfı yapılmaktadıryapılmıştır. Bu durumun sebebi de, hat tanımlama ekranında işaretlemiş olduğumuz “yarı mamul sarfları hat bazında” seçeneğinden kaynaklanmaktadırHat Tanımlama ekranında işaretlenen “Yarı Mamul Sarfları Hat Bazında” seçeneğinden kaynaklanır. HAT1 için tüketilen yarı mamuller, HAT1 üzerinde üretilen yarı mamullerin ortalama maliyetiyle sarf edilmiştir, aynı . Aynı durum HAT2 için de geçerlidir. Yani, her üretim hattı safhalar boyunca kendi ürettiği yarı mamulleri sarf etmektedir eder ve bu yüzden yarı mamul sarf tutarları farklı olacaktırolur.
| Stok Kodu | Hat |
| Kodu | Hammadde Sarf Tutarı | Yarı Mamul Sarf Tutarı |
| İşçilik |
| Enerji | Aylık Maliyet |
| Ortalama | |||||||
| YARIMAMUL10 | MS1 | 1500 | 0 | 1000 | 2000 | 45 | 45 |
| YARIMAMUL10 | MS2 | 2250 | 0 | 2000 | 3000 | 48.33 | 48.33 |
| MAMUL10 | MS1 | 0 | 4500 | 2000 | 1000 | 75 | 75 |
| MAMUL10 | MS2 | 0 | 7250 | 3000 | 2000 | 81.66 | 81.66 |
M00000000000001 siparişi HAT1 üzerinde üretilirken M00000000000002 siparişi HAT2 üzerinde üretilmiştir. Bu yüzden M00000000000001 siparişi için ortalama maliyetler daha düşük çıkmıştır.
Örnek Uygulama-2
Mamul ana grup tanımları ve işlem sırası aşağıdaki gibi tanımlanmış bir üretim sisteminde maliyet hesabı yapılacaktır. Tanımlanan hat kodları için “yarı mamul sarfları hat bazında” parametresi işaretlenmemiştir, bu durumda Montaj ana grubundaki yarı mamul sarfiyatı hat bazında yapılmayacaktır ve ortalama maliyet tutarından sarf edilecektir.
| İşlem Sırası | Mamul Ana Grup Kodu | Hat Tanımları |
| 1 | Enjeksiyon | HAT1 – HAT2 |
| 2 | Boyama | HAT3 – HAT4 |
| Mamul Ana Grup Kodu | Hat Kodu | İşçilik Gider Hesabı | Enerji Gider Hesabı |
| Enjeksiyon | HAT1 | 720-001-001 (1000 TL) | 730-002-001 (2000 TL) |
| Enjeksiyon | HAT2 | 720-001-002 (2000 TL) | 730-002-002 (3000 TL) |
| Boyama | HAT3 | 720-001-003 (2000 TL) | 730-002-003 (1000 TL) |
| Boyama | HAT4 | 720-001-004 (3000 TL) | 730-002-004 (2000 TL) |
İşçilik ve enerji giderleri için dağıtım anahtarı olarak “üretim miktarları oranı” seçilmiştir. Aşağıdaki tepe mamul reçetesi kullanılarak üretim yapılmaktadır. Her bir ürün kodu için ayrı bir mamul grubu tanımlanmıştır.
| Stok Kodu | Mamul Grup Kodu | Mamul Ana Grup Kodu |
| YARIMAMUL10 | YARIMAMUL10 | Enjeksiyon |
| MAMUL10 | MAMUL10 | Boyama |
| Müşteri Siparişi | İş Emri No | Stok Kodu | İş Emri Miktarı |
| M00000000000001 | IE0000000000001 | MAMUL10 | 100 |
| M00000000000001 | IE0000000000002 | YARIMAMUL10 | 100 |
| M00000000000002 | IE0000000000003 | MAMUL10 | 150 |
| M00000000000002 | IE0000000000004 | YARIMAMUL10 | 150 |
| İş Emri No | Stok Kodu | Üretim miktarı | Hat Kodu |
| IE0000000000001 | MAMUL10 | 100 | HAT3 |
| IE0000000000002 | YARIMAMUL10 | 100 | HAT1 |
| IE0000000000003 | MAMUL10 | 150 | HAT4 |
| IE0000000000004 | YARIMAMUL10 | 150 | HAT2 |
Maliyet muhasebesi parametrelerinde detaylı maliyet hesabı bölümünde “hat bazında maliyet” seçeneği işaretlenmiştir.
...
Mamul grup kodu bazında elde edilen maliyet sonuçları aşağıdaki gibidir:
| Mamul Grup | Hammadde | Yarı mamul | İşçilik | Enerji | Aylık | Ortalama |
| Kodu | Sarf Tutarı | Sarf Tutarı |
| Maliyet | Maliyet | |||||
| YARIMAMUL10 | 3750 | 0 | 3000 | 5000 | 47 | 47 |
| MAMUL10 | 0 | 11750 | 5000 | 3000 | 79 | 79 |
Enjeksiyon ana grubu altındaki iki hat için tanımlanan gider hesaplarının toplam bakiyesi işçilik için 3000 TL, enerji için ise 5000 TL etmektedir. Bu yüzden enjeksiyon ana grubunda üretilen YARIMAMUL10 grubu için işçilik tutarı 3000 TL iken, enerji tutarı 5000 TL olarak hesaplanmıştır. Aynı mantıkla BOYAMA ana grubunda üretilen MAMUL10 grubu için de gider tutarları hesaplanmıştır.
Hat bazında hesaplanan maliyet bilgileri aşağıdaki gibidir:
| Stok Kodu | Hat | Hammadde | Yarı mamul | İşçilik | Enerji | Aylık | Ortalama |
| Kodu | Sarf Tutarı | Sarf Tutarı |
| Maliyet | Maliyet | ||||||
| YARIMAMUL10 | HAT1 | 1500 | 0 | 1000 | 2000 | 45 | 45 |
| YARIMAMUL10 | HAT2 | 2250 | 0 | 2000 | 3000 | 48.33 | 48.33 |
| MAMUL10 | HAT3 | 0 | 4700 | 2000 | 1000 | 77 | 77 |
| MAMUL10 | HAT4 | 0 | 7050 | 3000 | 2000 | 80.33 | 80.33 |
YARIMAMUL10 grubunun ortalama maliyeti 47 TL iken, HAT1 bazında 45 TL, HAT2 bazında 48.33 TL olarak hesaplanmaktadır. Bu durumun sebebi ENJEKSIYON ana grubunda HAT2 için tanımlanan giderlerin HAT1 için tanımlanan giderlerden fazla olmasıdır. Görüldüğü üzere HAT1 üzerinde 1000 TL işçilik kullanılırken, HAT2 üzerinde 2000 TL işçilik kullanılmaktadır.
MAMUL10 grubunun ortalama maliyeti 79 TL iken, HAT3 bazında 77 TL, HAT4 bazında 80.33 TL olarak hesaplanmaktadır. Yine HAT4 için tanımlanan giderler HAT3 için tanımlanan giderlerden fazladır. Ancak HAT3 ve HAT4 için hesaplanan yarı mamul sarf tutarlarının birim maliyeti eşittir. Çünkü yarı mamul sarfları hat bazında takip edilmemektedir ve bu yüzden YARIMAMUL10 sarfiyatı ortalama maliyet (47 TL) üzerinden hesaplanmıştır.